ضرورت رجوع همزمان زوجین برای درمان ناباروری
به گزارش مطب نما ناباروری با شیوع ۲۰ درصدی در میان زوج های ایرانی، یك معضل جدی و نیازمند توجه مسؤلان و سیاست گذاران است. همچنین، ضروریست كه آگاهی زوج ها درباره علل و درمان های ناباروری افزایش یابد تا با مبادرت به موقع و رفتن به مراكز درمان ناباروری فرصت طلایی فرزندآوری را از دست ندهند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، دکتر مژده ذنوبی_فلوشیپ ناباروری تیم تخصصی درمان ناباروری ابن سینا با تاکید بر پرهیز از درمان های متفرقه، اظهار داشت: اولین سفارش به زوج های نابارور، رفتن به یک مرکز درمان ناباروری معتبر است، چونکه در چنین مراکزی متخصصان رشته های مختلف در کنار هم و به صورت گروهی کار می کنند و می توانند با یک دید کامل و جامع، برنامه درمانی مناسب را به زوج ها پیشنهاد کنند. متأسفانه ما با زوج های زیادی مواجه می شویم که گاه چندین سال به پزشکان مختلف مراجعه نموده اند، آزمایشات و عکسبرداری های مختلف و تکراری انجام داده اند و نتیجه ای نگرفته اند. در حالیکه ما در مرکز ابن سینا به صورت گروهی کار می نماییم و متخصصان زنان، مردان، جنین شناسی، داخلی، اندومتریوز و... در کنار هم در مرکز فعالیت می نمایند و هنگامی که زوج های نابارور به مرکز ما رجوع می کنند، این آسودگی خاطر را دارند که همه جنبه های مختلف تشخیص و درمان در نظر گرفته می شود و ما تا آخر راه و دستیابی به نتیجه، در کنارشان هستیم.
دکتر آبادپور_ جراح و متخصص اورولوژی هم با تاکید بر ضرورت رجوع همزمان زن و شوهر برای درمان ناباروری اظهار داشت: طبق آمار سهم علل مردانه و زنانه در بروز ناباروری برابر است. بنابراین، ضروریست که زن و شوهر هر دو با هم برای درمان ناباروری رجوع کنند. در واقع، درمان ناباروری نباید روی فرد صورت گیرد، بلکه از همان ابتدا همسران باید با هم رجوع کنند تا در کلینیک زنان بررسی های لازم برای خانم و در کلینیک مردان بررسی لازم برای آقا صورت گیرد. سپس متخصصان زنان و مردان نتایج بررسی ها را با هم به اشتراک می گذارند تا به بهترین تصمیم برسند.
ذنوبی هم درباره چگونگی انتخاب درمان مناسب برای زوج های نابارور توضیح داد: برخلاف تصور عمومی، خط اول درمان استفاده از روش های کمک باروری مانند IUI و IVF نیست. در گام نخست، باید علت ناباروری مشخص شود. برای نمونه، زوجی بعد از اقدامات مختلف درمانی به مرکز ما رجوع کردند و ما در بررسی های اولیه دریافتیم که خانم گرفتار کم کاری تیروئید است. یا در مواردی ما با خانم جوانی مواجه می شویم که گرفتار تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک است و اضافه وزن دارد. به این خانم سفارش می نماییم که دست کم پنج تا 10 درصد وزن خویش را کم کند و همین کاهش وزن می تواند تا حدی اختلالات تخمک گذاری و کیفیت تخمک ها را بهبود دهد و شانس حاملگی طبیعی را افزایش دهد. ازاین رو در بسیاری موارد اصلاح سبک زندگی و دوری از آلودگی های شغلی و محیطی و یا قطع مصرف داروهای خاص، روند باروری بهبود می یابد.
آبادپور در مورد درمان ناباروری مردان اظهار داشت: گام نخست ما گرفتن یک شرح حال دقیق است، هم شرح حال فعلی و هم پیشینه و سوابق پزشکی. چونکه امکان دارد عوامل، رویدادها یا بیماری هایی مربوط به گذشته باشد که خود فرد از تاثیر آنها بر باروری آگاه نباشد. سپس آزمایش اسپرموگرام درخواست می شود و اگر لازم باشد، بررسی های دیگر، مانند عکسبرداری یا سونوگرافی درخواست می شود. در مواردی، متوجه می شویم که سبک زندگی نامناسب و عوامل محیطی مؤثر است که در این موارد، اصلاح سبک زندگی را پیشنهاد می نماییم و درمان انتظاری را پیش می گیریم. البته، گاهی این روند نتیجه نمی دهد و یا زمان لازم را در اختیار نداریم، در این صورت از درمان دارویی متناسب با شرایط هر فرد استفاده می نماییم. گفتنی است درمان دارویی در آقایان به یک دوره زمانی حداقل سه تا شش ماهه نیاز دارد و برای زوج هایی کاربرد دارد که زمان کافی دارند. در مواردی هم در بررسی های ناهنجاری یا مشکلی یافت می شود، مانند واریکوسل، که احتیاج به جراحی دارد که در مرکز با پیشرفته ترین تجهیزات جراحی میکروسکوپی انجام می دهیم. اگر این موارد نتیجه بخش نبود، به سراغ درمان های کمک باروری می رویم.
ذنوبی که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می کرد، در ادامه درباره روش کمک باروری IUI اظهار داشت: IUI یا تزریق اسپرم به داخل رحم یکی از روش هایی کمک باروری است که در علل ناباروری زنانه، مانند اندومتریوز خفیف یا متوسط، اختلالات تخمک گذاری، اختلالات ترشحات سرویکس یا دهانه رحم، مانند وجود آنتی بادی های ضد اسپرم در مخاط سرویکس و ناباروری با علت نامشخص پیشنهاد می شود. البته شرط لازم انجام IUI این است که لوله های رحمی خانم باز باشد.
آبادپور هم در این برنامه تلویزیونی، با برشمردن اندیکاسیون های مردانه IUI اضافه کرد: در آقایان در مواردی که اختلال در انتقال اسپرم وجود دارد، یعنی اختلال در مقاربت یا اختلال در مجرا، از این روش استفاده می نماییم. همچنین، در مواردی که اختلال خفیف تعداد یا تحرک اسپرم وجود دارد، از IUI استفاده می نماییم. افزون بر اینها، در مواردی که احتمال انتقال بیماری در اثر مقاربت وجود دارد، این روش به کار برده می شود.
در ادامه، دکتر ذنوبی چگونگی انجام درمان به روش IUI را تشریح کرد: در ابتدا خانم از روز سوم پریود در سیکل تحریک تخمک گذاری با دارو قرار میگیرد و به دنبال آن، آمپول های گنادوتروپین تجویز می شود. در اواسط سیکل، یعنی روزهای ۱۳ تا ۱۴ سیکل قاعدگی، با انجام سونوگرافی رشد فولیکول ها را ارزیابی می نماییم، اگر رشد مناسب بود، آمپول hcg برای آزادسازی تخمک تجویز می شود و برای ۳۶ ساعت بعد از تزریق، نوبت انجام IUI تنظیم می شود. در روز عمل از آقا نمونه اسپرم گرفته و شستشو داده می شود. سپس با کاتتر مخصوص اسپرم در حجم کم (حدود نیم CC) به داخل رحم تزریق می شود. از آنجائیکه تزریق اسپرم و آزادسازی تخمک همزمان است، رسیدن تخمک و اسپرم به هم تسهیل و تسریع می شود. حدود دو هفته بعد آزمایش حاملگی انجام می شود تا نتیجه مشخص شود. البته طی این دو هفته هم برای حمایت فاز لوتئال پروژسترون تجویز می شود. میزان موفقیت این روش حدود ۱۸ درصد است و این عمل یک عمل سرپایی است و خانم می تواند بعد از ۲۰ دقیقه استراحت در مرکز، کارهای معمول خویش را انجام می دهد.
آبادپور درباره روش کمک باروری IVF یا میکرواینجکشن توضیح داد: روش IVF یک روش پیشرفته کمک باروری است که در ایران، همپای مراکز پیشرفته جهان انجام می شود. میکرواینجکشن یا ICSI هم نوعی از IVF است که امروزه بیشتر از این روش استفاده می شود. در حوزه ناباروری، وقتی اختلال تعداد، کارایی، شکل و یا تحرک اسپرم شدید باشد و روش های دیگر نتیجه بخش نباشد، از این روش استفاده می نماییم. برای این روش، یا اسپرم از نمونه مایع منی به دست می آید و آماده سازی می شود و یا از نمونه بافت بیضه با جراحی میکروتسه اسپرم را استخراج می نماییم.
ذنوبی در ادامه درباره اندیکاسیون های زنانه استفاده از روش IVF یا میکرواینجکشن و چگونگی انجام آن توضیح داد: مهم ترین علت زنانه انجام روش آی وی اف یا میکرواینجکشن، انسداد لوله های رحمی است. همچنین، در موارد اندومتریوز شدید، چسبندگی های لگنی، اختلالات شدید تخمک گذاری، کاهش ذخیره تخمدان و همینطور حفظ باروری از این روش استفاده می شود. انجام آی وی اف پروتکل های دارویی گوناگونی دارد و معمولاً با تجویز گنادوتروپین ها از روز سوم قاعدگی شروع می شود. البته گاهی مصرف دارو از سیکل قبل شروع می شود. بعد از تجویز گنادوتروپین ها، سونوگرافی های منظم و پی در پی انجام می شود تا سایز فولیکول ها بررسی شود. وقتی فولیکول ها به اندازه مناسب رسیدند، آمپول hcg برای آزادسازی تخمک تزریق می شود و زمان عمل تخمک کشی یا پانکچر تخمدان برای ۳۶ ساعت بعد تعیین می شود.
وی ادامه داد: در این عمل کوتاه و سرپایی با هدایت سونوگرافی و با ساکشن فولیکول ها از تخمدان خارج می شوند و به بخش جنین شناسی منتقل می شوند. در صورت مناسب بودن کیفیت تخمک ها، در عمل آی وی اف تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاهی در کنار هم قرار داده می شوند تا لقاح یابند و در عمل میکرواینجکشن یک اسپرم به صورت مستقیم به داخل یک تخمک تزریق می شود. در صورتیکه لقاح موفقیت آمیز باشد و تقسیم سلولی تخمک بارورشده آغاز شود، ۲ تا ۵ روز بعد به جنین منتقل می شود. معمولاً با عنایت به سن و شرایط خانم، یک تا دو جنین منتقل می شود و جنین های مازاد فریز می شوند. میزان موفقیت این روش معمولاً حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد است که به عوامل مختلفی همچون سن خانم بستگی دارد. این عمل خیلی کم عارضه است. در موارد اندکی امکان دارد خونریزی کم رخ دهد و همچنین، عارضه دیگر آن سندرم تحریک بیش از اندازه تخمدان است که امروز با استفاده از سیکل های خاص آنتاگونیست ها، این عارضه بسیار کمتر دیده می شود.
آبادپور درباره استفاده از روش میکرواینجکشن در درمان سقط مکرر اظهار داشت: بعضی از زوج هایی که مشکل سقط مکرر دارند، وقتی به ایشان روش میکرواینجکشن پیشنهاد می شود، می گویند ما مشکل ناباروری نداریم و خانم آبستن می شود. در حالیکه مواردی از سقط مکرر ناشی از بالا بودن شاخص شکست DNA اسپرم یا DFI است و در چنین مواردی ما برای یافتن اسپرم سالم و بدون صدمه کروموزومی، از روش میکرواینجکشن استفاده می نماییم.
ذنوبی درباره درمان اختلال تخمک گذاری در خانم ها اظهار داشت: همان گونه که گفته شد، طیفی از درمان ها از اصلاح سبک زندگی و کاهش وزن تا درمان دارویی در این موارد به کار می آید. اما در مواردی که اختلال شدید می باشد و به درمان دارویی پاسخ نمی دهند، مانند موارد شدید سندرم تخمدان پلی کیستیک، از لاپاراسکوپی برای نازک تر کردن پوسته تخمدان استفاده می نماییم که بعد از آن و با ایجاد تغییرات هورمونی، پاسخ تخمدان به داروهای تحریک تخمک گذاری بهبود می یابد.
آبادپور درباره مصرف مکمل های بدنسازی اخطار داد و اظهار داشت: بعضی از افراد برای تقویت توده عضلانی از استروئیدهای آنابولیک استفاده می نمایند. حتی در بعضی باشگاه ها هم این مکمل ها در اختیار ورزشکاران قرار داده و گفته می شود که بعداً می توانند از داروهای پاک کننده و جبران کننده استفاده کنند. در حالیکه در اغلب موارد صدمه این مکمل ها بر دستگاه تناسلی دائمی است. در واقع این مکمل ها با تداخل در محور هیپوفیز به دستگاه تناسلی، سبب اختلال در سیستم هورمونی می شوند و تعداد اسپرم را کم می کنند و حتی در موارد به صفر می رسانند. بنابراین، ورزشکاران باید نسبت به عوارض جدی و برگشت ناپذیر مصرف چنین مکمل هایی بر توان باروری هوشیار باشند.
ذنوبی درباره آمنوره یعنی فقدان قاعدگی و علل و درمان های آن توضیح داد: آمنوره یعنی خانم پریودهای ماهانه ندارد و معمولاً به سه دسته تقسیم می شود. نخست، آمنوره هیپوتالامیک که ناشی از تغییرات در هیپوتالاموس است. در آزمایشات این دسته از خانم ها، سطح گنادوتروپین ها پایین است. ورزشکاران حرفه ای که ورزش شدید می کنند و همینطور خانم های گرفتار آنورکسی یا کاهش وزن شدید، معمولاً گرفتار چنین عارضه ای می شوند که خوشبختانه درمان پذیر است. این دسته از خانم ها با تزریق گنادوتروپین ها و تحریک تخمک گذاری در سیکل آی وی اف، می توانند آبستن شوند. گروه دیگر، گروهی هستند که غدد هیپوتالاموس و هیپوفیز به درستی عمل می کنند، اما تخمدان ها ذخیره مناسبی ندارند. این گروه آمنوره هایپرگنادوتروپیک نامیده می شوند که در آزمایشات آنها سطح هورمون های FSH و LH بالا است و نتایج ارزیابی ها شبیه وضعیت یائسگی است. در این دسته، متأسفانه آی وی اف به تنهایی مؤثر نیست و به استفاده از تخمک اهدایی نیاز است. دسته سوم، آمنوره پرولاکتینوما است که پریود نشدن خانم ناشی از بالا بودن سطح هورمون پرولاکتین است که معمولاً با مصرف داروهای کاهنده پرولاکتین، مشکل برطرف می شود.
بنابر اعلام روابط عمومی پژوهشگاه ابن سینا، آبادپور در انتها صحبت های خود به نارسایی ثانویه ناباروری، بعنوان یکی از علل ناباروری مردان اشاره نمود و اضافه کرد: نارسایی ثانویه بیضه وضعیتی است که در اثر کم کاری غده هیپوفیز و عدم ترشح هورمون های تحریک کننده تولید تستوسترون و اسپرم ایجاد می شود. یعنی در اثر تولید نشدن هورمون های FSH و LH بیضه گرفتار نارسایی ثانویه می شود و اسپرم تولید نمی نماید. این وضعیت با هورمون درمانی درمان می شود و امکان دارد حتی تا دو سال هم طول بکشد، بنابراین، آقایان باید صبور باشند و درمان خویش را پیگیری کنند.
ذنوبی هم در انتها صحبت هایش به میوم های رحمی، بعنوان یکی از اشکالات شایع خانم ها اشاره نمود و اضافه کرد: میوم ها یا فیبروم ها غدد خوش خیمی در رحم هستند که حدود ۷۰ درصد خانم های در سنین باروری به آن مبتلا می شوند. میوم ها اندازه های مختلفی دارند و گاه هیچ علامتی ندارند و به صورت تصادفی کشف می شوند. میوم ها بر مبنای محل قرارگیری به سه دسته ساب موکوزال، اینترامورال و ساب سروزال تقسیم می شوند که دو دسته اول به علت قرار گیری در داخل و دیواره داخلی حفره رحم امکان دارد مانع لانه گزینی جنین شوند، خطر سقط جنین یا زایمان زودرس را بالا برند یا مانع خون رسانی به رحم شوند. در چنین مواردی میوم ها با استفاده از روش هیستروسکوپی برداشته می شوند.
منبع: matabnama.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب