در میزگرد مطب نما بررسی شد

فیلمی که به چالش های ترنس ها می پردازد

به گزارش مطب نما، دست اندرکاران مستند «ترنس کُشی» می گویند این فیلم می خواهد از حقایق پنهان تغییر جنسیت در ایران پرده بردارد: از سود میلیاردی پزشکان تا «قتل خاموش» جوانانی که بعد از عمل، راه بازگشتی ندارند. این فیلم روایت رسمی را به چالش می کشد و هشدار می دهد: «ما درحال قربانی کردن یک نسل هستیم».

به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، مستند «ترنس کُشی» داستانی از زندگی و چالش های ترنس ها در ایران است. این مستند حاصل بیشتر از چهار سال پژوهش، مصاحبه، مشاهدات میدانی و تحلیل اسنادی است که به قول سازندگانش، برای اولین بار تلاش می کند همه پیش فرض ها و روایتهای یک سویه درباره ی ترنس ها در ایران را باردیگر کالبدشکافی کند.
این مستند از کودکی افراد دچار ملال یا ناهمنوایی جنسیتی تا سالهای بعد از تطبیق جنسیت را دنبال کرده و با نگاهی صدمه شناسانه به چالش ها، سردرگمی ها و ساختارهایی می پردازد که عملا این گروه را به سمت ترنس کشی سیستماتیک سوق می دهد.
اکران دانشگاهی مستند «ترنس کُشی» از ۱۵ آذر شروع می شود و در ادامه ۲۲ آذر در یک پلت فرم ادامه پیدا می کنند.
عوامل این مستند با حاضرشدن در خبرگزاری ایسنا از چالش های ساخت این مستند سخن گفتند و بعضی از زوایای مبحث ترنس ها را که شاید در این مستند به آنها پرداخته نشده است بازگو کردند.
بر مبنای مصاحبه عوامل مستند «ترنس کشی» با ایسنا، این فیلم مستند با نگاهی کل نگر به پدیده ترنس در ایران، روایت رسمی و یک سویه موجود درباره ی تغییر جنسیت را مورد نقد و بررسی قرار داده و بر امکان «درمان و بازگشت به هویت زیستی» بعنوان یک راهکار مغفول تاکید دارد.

محسن آقایی -کارگردان و پژوهشگر مستند «ترنس کشی»- در ابتدای این جلسه تصریح کرد که ساخت این مستند بر خلاف خیلی از آثار قبلی با انگیزه های ژورنالیستی یا جشنواره ای آغاز نشده است.
او اظهار داشت: «من نرفتم که یک مبحث جنجالی پیدا کنم. مساله برای من از دل پژوهش های قبلی ام در عرصه جنسیت بیرون آمد. من با مساله ترنس ها مواجه شدم، نه یک ترنس مشخص.»
آقایی رویکرد مستند خودرا متفاوت از آثار گذشته دانست و اظهار داشت: تا جایی که من دیده ام، این نخستین فیلمی است که موضوعش ترنس ها هستند، نه یک ترنس. اساساً ادبیات، فرایندها و اتفاقاتی که برای این افراد می افتد، هیچ کس به شکل فرامتنی یا غیرموردی بررسی نکرده است. همه با یک نفر رفته اند در زندگی خصوصی اش. داستانها جزءبه کل بوده. ما برای بار اول گفتیم مستندی داشته باشیم که یک نمای کلی عرضه نماید.
او به چالش های تولید این مستند اشاره نمود و زمان سه ساله ساخت و دو سال انتظار برای اکران را ناشی از چند عامل دانست: از دست دادن یکی از اعضای کلیدی تیم، پیچیدگی های هماهنگی تولید و بخصوص مشکل یافتن سوژه.
آقایی توضیح داد: یک چالش از اول این بود که ترنس های موفق که عمل کرده و زندگی خوبی دارند، ترجیح می دهند کسی باخبر نباشد و آنهایی هم که هویت شان را علنی کرده اند، انگشت شمارند و قبلاً سراغ شان رفته اند. پیدا کردن سوژه ای که حاضر باشد روایت زندگی اش را به اشتراک بگذارد، خیلی سخت بود. نزدیک یک سال معطل این اتفاق بودیم. آخر سر به صورت تقریبا تصادفی از راه یک آشنا، یک زوج که پس از بیست و خرده ای سال همدیگر را پیدا کرده اند، راضی شدند که در فیلم حاضر شوند.
کارگردان «ترنس کشی» سپس به تحلیل خود از این پدیده پرداخت و تصریح کرد: مساله ترنس، دیگر مساله یک گروه اقلیت اجتماعی نیست. این یک پدیدار فرهنگی-سیاسی بشدت رسانه ای است که شیب رشدش نسبت مستقیمی با میزان پرداخت رسانه ها به آن دارد، به خصوص از وقتی که نتفلیکس و هالیوود بطور جدی شخصیت های ال جی بی تی را وارد همه سریال ها و آثارشان کردند.

او با اشاره به آمارهای مختلف درباره ی شناسایی جنسیتی در نسل جوان در تعدادی کشورها اظهار داشت: به نظرم ما با یک تغییر جدی در فهم از جنسیت مواجهیم. یکی از دغدغه های والدین در آینده نزدیک، چگونگی مواجهه با ابهامات جنسیتی فرزندان خواهد بود که بشدت درحال نرمال سازی است.
آقایی بخشی از صحبت های خودرا به عواقب مداخلات پزشکی در سنین نزدیک به بلوغ اختصاص داد و اظهار داشت: یکی از اتفاقاتی که هم اکنون دارد می افتد، اینست که در سنین نزدیک به بلوغ، بچه هایی که رفتارشان در کلیشه جنسیتی خودشان نیست، با همراهی والدین تحت مداخلات پزشکی قرار می گیرند تا فرآیند بلوغ جنسی متوقف شود. داروهایی که می دهند، بخشی از همان داروهایی است که به متجاوزان جنسی یا آنهایی که می خواهند رفتار بیمارگونه جنسی را مهار کنند، داده می شود. این خیلی خطرناکست.
او بیان کرد که نتایج پژوهشی فیلم، او را نسبت به آینده بچه ها «واقعاً نگران» کرده است.
در جواب پرسشی درباره ی نقش دولت و مجوز عمل های تغییر جنسیت با وجود عوارض گزارش شده، آقایی اظهار داشت: اتفاق خیلی تلخی وجود دارد. در مساله ترنس در ایران، کل تصمیم درباره ی تغییر جنسیت به عهده دادگاه خانواده است و تمام. فقط گفته کدام دادگاه به آن بپردازد. هیچ مبنا و معیاری به قضات داده نشده است. یک رویه قضایی عادت شده شکل گرفته که گفته شده تغییر جنسیت اشکال ندارد، پس اگر پزشکی قانونی تایید کند، با تغییر جنسیت موافقت می شود. اما یک مرتبه هیچ کس در این مملکت نپرسیده آقا تغییر جنسیت اتفاق می افتد یا نه؟.
او به تحقیقی از جانب مرکز پژوهش های مجلس در سال ۹۵ اشاره نمود که طی آن از علما پرسیده شده بود آیا عمل جراحی موجود، مصداق تغییر جنسیت است یا خیر؟ قاطبه آنها گفتند «نه، این صوری است و تشبه به جنس مخالف». بعضی هم سکوت کردند. پس این تغییر جنسیت نیست. خیلی سوال مهمی پیش می آید: تفاوت زن و مرد خلاصه به ظاهر اندام تناسلی نیست. از مغز تا تمام اعضای بدن متفاوت می باشد.

آقایی سپس به فتواهای مربوطه پرداخت و اظهار داشت: یک نگاهی وجود دارد که برخی برپایه آن خیلی ذوق زده می شوند و آن هم این که امام خمینی(ره) اجازه تغییر جنسیت داده اند. در حالیکه در مستند ما شبهه ای مطرح می شود که شاید آن فتوا در ارتباط با افراد «خنثی» (دوجنسه) است که از بدو تولد هر دو اندام را دارند. تشخیص خنثی کاملا فیزیولوژیک است و ربطی به ذهنیت و روان فرد ندارد.
او اضافه کرد: بسیاری از پزشکان می گویند عمل های در ارتباط با تغییر جنسیت اصلا سبب تغییر جنسیت نمی شود بلکه می گویند «تطبیق جنسیت» است. یعنی من جنسیتم همانی است که ادعا می کنم و عملی انجام می دهم تا ظاهرم را شبیه آن کنم. اما سوال اینجاست: اگر جنسیت تغییر نمی کند، پس چطور از فتوا استفاده می کنیم؟ و اگر هم بگوییم همین است، معیار تبدیل شدن یک زن به مرد چیست؟ کروموزوم که تغییر نمی کند.
کارگردان مستند «ترنس کشی» در بخش دیگری از سخنانش بر نبود پژوهش های بلند مدت درباره ی عوارض اقدامات پزشکی تصریح کرد: تعجب آور ترین مسأله ای که من به آن برخوردم این بود که در غرب هم هیچ مطالعه بلندمدتی روی عوارض هورمون ها و مداخلات وجود ندارد. عجیب است که چرا چنین تحقیقاتی کلید نخورده است.
او با اشاره به منافع مالی کلان در این زمینه اظهار داشت: چرخش مالی این حوزه بسیار بالاست، نوبت های جراحی در بیمارستان های دولتی تا چندین سال پر شده و بسیاری از ترنس ها کانال دارند و به فروش اقلام در ارتباط با همسانان خودشان می پردازند و از این طریق تجارت می کنند. لازمه فروش هم عرضه تصویری نمادین از موفقیت و شادی است.
آقایی در پایان، اظهار امیدواری کرد که فضای عقلانی و نخبگانی جامعه بسمت تصمیم گیری منطقی درباره ی این مساله برود.
او اظهار داشت: ما هنوز در جامعه نخبگانی خودمان به بلوغ لازم درباره ی برخی مفاهیم نرسیده ایم. امیدوار هستم حداقل فیلم ما اگر هیچ کاری نمی کند، آغازگر پرسش های اساسی و عمیق باشد.

در بخش دیگری از این جلسه علیرضا لاور -روانشناس و راوی مستند «ترنس کشی»- با تشریح آن چه «روایت غالب و تک صدایی» در رویارویی با پدیده ترنس توصیف کرد، از نقش این مستند در عرضه روایتی متفاوت و پرداختن به امکان درمان و بازگشت سخن گفت.
او با تأکید بر این که خانواده ها در نهایت «مجبور به تسلیم» می شوند، گوشزد نمود که نتیجه این فرایند، وقوع یک «قتل خاموش» است.
لاور با اعلان اینکه در جامعه تنها یک روایت غالب درباره ی ترنس ها شنیده می شود، به تشریح اجزای این روایت پرداخت و اظهار داشت: روایت غالب اینست که این امری مادرزادی، ژنتیکی است و به بیولوژی فرد برمی گردد. مجموعه ای از گزاره های بدون پشتوانه علمی.
به نقل از ایشان، این روایت با رجوع فرد و خانواده به روان شناس و روانپزشکانی که مبتنی بر منابع غربی (مانند DSM) و بدون پشتوانه علمی محکم، مبحث را تایید می کنند، تقویت می شود.
او اضافه کرد: قطعه بعدی، گزاره های غالب در فضای مجازی و حتی پاسخ های شرعی تلفنی است که داستان را تایید می کند. گروه هایی شکل می گیرند که همدیگر را تایید می کنند و تنها روایت خوشی و اتفاقات خوب بعد از عمل را بازنشر می دهند.

این روانشناس، دادگاه و پزشکی قانونی را حلقه بعدی این زنجیره خواند و اظهار داشت: شما مواجه هستید با مجموعه احکام قضاتی که این امر را تایید می کنند. نقطه نهائی اش، پزشکان جراحی هستند که به واسطه رواج کسب وکارشان، این عمل ها را ترویج می کنند.
راوی مستند «ترنس کشی» با قاطعیت اعلام نمود که خانواده ها این رویکرد را تایید نمی کنند، بلکه وادار به تسلیم می شوند.
او توضیح داد: وقتی توسط روان شناس و روانپزشک، خانواده تهدید می شود که مابین داشتن پسر/دختر مرده (به دلیل خطر خودکشی) یا فرزند ترنس باید انتخاب نماید، خانواده تسلیم می شود. پس از عمل جراحی برگشت ناپذیر، تنها کاری که می توانند بکنند اینست که آن فرد را قبول کنند. هیچ کدام از ته دل رضایتی از این مساله ندارند.
او اضافه کرد: از سوی دیگر، یک هژمونی رسانه ای وجود دارد که هیچ داستانی از غم، شکست و چالش های پس از عمل این بچه ها منتشر نمی گردد. ازاین رو اگر خانواده ای هم بخواهد خوانشی غیر از روایت غالب مطرح کند، تخته می شود.
این روانشناس، یکی از مزایای مستند «ترنس کشی» را طرح روایت درمان دانست و اظهار داشت: روایت غالب مواجهه روانشناسان و روانپزشکان، روایت پذیرش و تایید است. اساساً گزینه ای به نام درمان روی میز درمانگر وجود ندارد. در حالیکه روایت درمانی وجود دارد. بازگشت هایی وجود دارند که ترنس بودن، مجوزهای قانونی را گرفته، تاییدیه های روانشناسی و روانپزشکی داشته اند، اما با نگاههای درمانی حوزه ذهن، امکان برگشت و پذیرش هویت اصلی شان وجود دارد.
لاور تصریح کرد که بیان این روایت و مستندات علمی آن در فیلم، بسیار مهم بوده است.

راوی این مستند با اشاره به ضعف تولیدات رسانه ای قبلی، شفاف سازی جزئیات عمل جراحی و تبعات آنرا از خصوصیت های مثبت «ترنس کشی» برشمرد و اضافه کرد: هیچ مستندی به شکل واضح و شفاف به جزئیات عمل جراحی نپرداخته است. برای بار اول در یک مدیوم رسانه ای، فرایند عمل را به شکل شفاف گفتیم. وقتی تصاویر پس از عمل را می بینید، روشن می شود که چقدر با حقیقت "پسر شدن" یا "دختر شدن" فاصله دارد.
او به صورت مشخص بر محرومیت این افراد از زندگی جنسی رضایت بخش تصریح کرد و اظهار داشت: زندگی جنسی یکی از وجوه بسیار مهم زندگی انسان است و این که خیلی از این بچه ها از این موهبت حذف خواهند شد و خیلی کم هستند افرادی که می توانند حس جنسی کافی داشته باشند و این یک فکت جدی است.
لاور با رد ادعاهای برخی جراحان درباره ی داشتن حس جنسی بعد از عمل، توضیح داد: روده اساساً عصب جنسی ندارد و بدن به شکل یک زخم آنرا شناسایی می کند و فرد باید روزی سه چهار بار، هر بار یک ربع تا بیست دقیقه با وسیله ای آنرا باز نگه دارد که یک شکنجه مطلق است.
این روان شناس به وجود یک کسب وکار گسترده در این زمینه اشاره نمود که در مستند کمتر به آن پرداخته شده است و توضیح داد: مساله کسب وکار و بیزینس در ترانزیشن یک مساله است. فقط هزینه عمل جراحی گفته شد، در حالیکه مجموعه عمل های جراحی مختلف، هزینه هورمون تراپی مادام العمر و اکسسوری های خاص (مانند بیندر و پروتز) وجود دارد.
او به خرید و فروش غیرقانونی هورمون توسط خود افراد ترنس و فروش نوبت عمل های دولتی اشاره نمود و اظهار داشت: هیچ نوع نظارتی وجود ندارد و امکان پیگیری هم نیست.

لاور با اخطار درباره ی شیوع این پدیده، به آمارهای قوه قضائیه استناد کرد و اضافه کرد: درخواست تغییر جنسیت از سال ۹۱ تا ۱۴۰۲ چندین برابر شده است. نکته جالب، تغییر الگوی جنسیتی درخواست هاست، در سال ۹۱، ۷۳ درصد درخواست ها پسر به دختر و ۲۷ درصد دختر به پسر بود. در سال ۱۴۰۲، این آمار به ۹۲ درصد دختر به پسر و تنها ۸ درصد پسر به دختر تبدیل گشته است. این نشان میدهد جنسیت زنانه امروز محل بحث جدی تری است.
او در آخر از بازنمایی گزینشی و یک سویه رسانه ها انتقاد و ابراز کرد: متاسفانه مدل مواجهه رسانه، همه جانبه نیست. همه خبرگزاری ها با ترانه آرام (یک فرد ترنس) مصاحبه کردند و روایت زندگی اش را گفتند، اما وقتی فوت کرد، تقریبا هیچ کس روایت مرگش را منتشر نکرد.
او خواهان پرهیز رسانه ها از بازنمایی فقط مثبت و نشان دادن تمامی ریسک ها و چالش های این مسیر شد.
عباس کنعانی -معاون جریان سازی «سفیر فیلم»- هم در بخش پایانی این جلسه هدف اصلی از ساخت مستند «ترنس کشی» را شکل گیری به گفت و گو و ایجاد مطالبه در جامعه عنوان نمود و اظهار داشت: بنابراین اکران های دانشگاهی بخصوص در دانشکده های در رابطه با علوم اجتماعی و روانشناسی در اولویت قرار دارد.
او با اشاره به چالش های پخش آنلاین مستند «ترنس کشی»، اضافه کرد: پلت فرم های اصلی به علت محتوای صریح این اثر، از نمایش آن خودداری می کنند.

به طور خلاصه اکران دانشگاهی مستند ترنس کُشی از ۱۵ آذر آغاز می شود و در ادامه ۲۲ آذر در یک پلتفرم ادامه پیدا می کنند. وقتی تصاویر بعد از عمل را می بینید، روشن می شود که چقدر با حقیقت پسر شدن یا دختر شدن فاصله دارد. در سال ۱۴۰۲، این آمار به ۹۲ درصد دختر به پسر و تنها ۸ درصد پسر به دختر تبدیل گشته است.

منبع: مطب نما

1404/09/15

10:43:00

5.0 / 5

تگهای خبر: بیمار , بیمارستان , پذیرش , پزشك

این مطلب مطب نما را می پسندید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مطب نما

نظرات بینندگان مطب نما در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۷ بعلاوه ۱