رحیمی:
تحقیقات بدون تقاضا عسلی است که پای درخت ریخته شود
به گزارش مطب نما رحیمی در مراسم افتتاح مرکز پژوهشی اسناد فرهنگی آسیا و مرکز پژوهشی مطالعات قرآنی اظهار داشت: اینکه پروژه های تحقیقاتی که کار می شود، متقاضی نداشته باشند، خوب است ولی مثل عسلی است که پای درخت ریخته شود. فایده ای ندارد و درخت خشک می شود. پروژه های ما باید به یک برنامه اجرایی برسد.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، مراسم افتتاح «مرکز پژوهشی اسناد فرهنگی آسیا»، ارتقای گروه پژوهشی «مطالعات قرآنی» به «مرکز پژوهشی مطالعات علوم قرآنی» بامداد امروز (چهارشنبه، 13 مرداد) در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد و در این مراسم از آخرین دستاوردهای این پژوهشگاه رونمایی گردید.
دکتر غلامحسین رحیمی، معاون پژوهشی وزارت علوم در دولت دوازدهم، در این مراسم ضمن اشاره به کاربرد علوم انسانی و توجه علمای گذشته به این علم اظهار داشت: یک سوالی که همیشه مطرح بوده و جواب آن بلافاصله داده می شود این است که چرا ابن سینا نام مکتوب پزشکی خویش را «قانون» گذاشت و مجموعه حکمی خویش را «شفا» نام گذاشت؛ در صورتیکه باید این نام گذاری معکوس می بود. جوابی که داده می شود این است که ابن سینا اساس را بر این گذاشته که شفای واقعی در حکمت است نه در طب بدنی.
وی افزود: چرا حکمای ما حکمت را به صورت حکمت عملی و نظری تفکیک کردند؟ در صورتیکه در حکمت نظری حداقل نیمی از چیزی که در حوزه طبیعیات حکمت نظری است، دقیقاً در حوزه حکمت کاربردی است. نیمی از چیزی که در ریاضیات است، به معنای امروزی علوم کاربردی است. بخش الهیات را فعلاً در شاخه نظری می توانیم در نظر بگیریم. حوزه مهندسی، طب و تمام فروعات همه به بخش عملی متعلق است. آنچه که بعدها ما بعنوان جنبه نظری گرفتیم را نام حکمت عملی گذاشتند. یعنی چیزی که به فرد، خانواده و جامعه مربوط می شود را حکمت عملی نام گذاشتند.
رحیمی اضافه کرد: حدود یک ربع قرن قبل تر، حدود ۸۰ درصد از دانشجویان پیام نور ما دانشجویان علوم انسانی بودند. حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد دانشجویان دانشگاه آزاد هم دانشجویان علوم انسانی بودند. می پرسیدیم که چرا این گونه است و می گفتند علوم انسانی فقط یک گچ و تخته می خواهد برای همین راه اندازی آن خیلی راحت و کم هزینه است. البته از نظر من این مورد غلط بود. چرا این علوم انسانی در دبیرستان انقدر جنبه نظری و توصیفی دارد؟ فردی که دیپلم این رشته را می گیرد می تواند در آینده در جامعه فرد موفقی باشد؟ این فرد هر شغلی داشته باشد، سروکارش با عدد و رقم و مسائل محسوس است. خیلی فشار آوردیم به آموزش و پرورش که درس آمار و مباحث کامپیوتر و کاربردها اضافه کنند. از نظر من باید یک درس علوم طبیعی قوی مثل فیزیک هم باید به دروس علوم انسانی اضافه شود.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در ادامه این مقدمه، به این نکته تصریح کرد که حکمای ما قدیم بهتر علوم انسانی را می شناختند، تا عالمان جدید ما. حکمای ما در گذشته نقش علوم انسانی را اثرگذاری در میدان عمل بیشتر متوجه شده بودند. تمام مباحث سیاست مدرن، اخلاق فردی و خانوادگی همگی در ارتباط با عمل است. البته در سالهای اخیر اوضاع خیلی بهتر شده است. در گزارش هایی که از فعالیتهای پژوهشگاه دیدیم هم همه گزارش ناظر بر این بود که ما می خواهیم تقاضایی را پاسخ دهیم و نیازی را رفع نماییم.
وی افزود: در پنج شش سال گذشته این خیلی شدید شده و اتفاق مبارکی است. منتهای آن فقط کتاب نویسی نیست، این است که کاری نماییم که به معنای واقعی در تحقق اخلاق اسلامی و انسانی موفق باشیم و رفتارها و هنجارهای درست را در جامعه مستقر نماییم و در آخر باید به این جایگاه برسیم. من خوشحالم که پژوهشگاه علوم انسانی ما در راه کاربردی شدن برداشته است.
رحیمی تصریح کرد: معتقدم که نباید ما در پژوهشگاه بنشینیم و ذی نفعان پروژه تحقیقاتی را بنویسیم. پیشاپیش ذی نفعان باید به صورت رسمی نیاز خویش را مکتوب عنوان کرده باشند. یک دستگاه متقاضی باید بگوید که چه نیازهایی دارد و شما به این نیازها پاسخ بگویید. اگر این اتفاق نیفتد، معلوم نیست متقاضی که شما مد نظر دارید، متقاضی واقعی باشد. ما این نیازها را داریم.
معاون تحقیقات با برشمردن مولفه های ضروری و مورد نیاز یک طرح عملیاتی، افزود: طرح های عملیاتی پنج، شش مولفه اصلی دارند و هم زمان باید جمع بشوند تا حاصل آن تجمیع طرحی باشد که به معنای واقعی تقاضامحور است: اول متقاضی همراه با بهره بردار نتایج که گاهی این دو یک نفر هستند. دوم مجری طرح، سوم حامی مالی طرح، چهار ناظر و پنجم مجوز دهنده. در طرح های پژوهشی علوم انسانی هم باید به این مولفه ها توجه گردد.
نباید تعداد کتاب ها از مقالات بیشتر باشد
رحیمی ضمن اشاره به این مورد که نباید تعداد کتاب ها از مقالات بیشتر باشد، اظهار داشت: در مجمع پژوهشگاه های علوم انسانی و اسلامی هم چند نکته را عنوان کردم که این جا هم آنها را بیان می کنم. یکی از آنها بحث مقاله و بحث کتاب است. در آن جا عنوان کردم که تعداد کتاب های شما از مقالات شما بسیار بیشتر است. این مورد کاملاً غیر عادی است. هر کتابی که نوشته می شود اگر حداقل دو یا سه مقاله بین المللی و ۲۰ مقاله داخلی پشت آن نباشد، در آن کتاب هنوز شالوده های علمی مستقر نشده است.
وی تشریح کرد: نخستین کار هر محقق کتاب نوشتن نیست. قدم اول انجام تحقیقاتی است که حاصل آن به صورت مقاله قابل چاپ باشد و در معرض نقد داوران متخصص قرار بگیرد. بعد از انجام این مراحل و از تجمیع مقالات، میتوان کتاب پدید آورد. البته نباید فقط مقالات را کنار هم قرار بدهیم. پشتوانه کتاب، آن مقالات است. این مهم می باشد که ما وقتی کتاب می نویسیم، پشتوانه های تحقیقاتی را داشته باشیم.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم افزود: علاقه داشتم و دارم و اگر فرصتی بود و در آینده بودیم، بتوانیم مثل علوم پایه در اعتلای علوم انسانی هم بکوشیم و برنامه های ویژه ای را برای ارتقا و اعتلای علوم انسانی داشته باشیم.
وی به اقدامات مهم برای اعتلای علوم انسانی در کشور اشاره نمود و اظهار داشت: یکی از اقدامات مهم این است که بدانیم پنج سال دیگر هر رشته علوم انسانی ما می خواهد به چه جایگاهی برسد و بر مبنای آن حمایت ها را داشته باشیم. این کاری است که در مورد علوم پایه هم انجام شده است. مثلاً ما نمی توانیم تا پنج سال دیگر در همه حوزه های فیزیک فعال باشیم و حضور فعال در جامعه بین الملل داشته باشیم. باید حوزه های اصلی مشخص شوند. حوزه های دیگر هم هستند ولی حمایت و تقویت ویژه باید از آن حوزه های اصلی انجام بگیرد. چون این حوزه ها معطوف به کاربرد است و هم میتوان از آنها تحقیقات ناب بین المللی استخراج کرد و.... در جامعه شناسی، علوم سیاسی، ادبیات، علوم قرآنی و... هم باید به همین صورت عمل کرد.
رحیمی افزود: این را باید یک نهاد اندیشمند مشخص نماید. باید این پژوهشگاه را محور نماییم و با کمک همه اندیشمندان کشور، برای هر رشته شاخه ها و شعبی را سرمایه گذاری نماییم تا به هدف های خاصی برسیم. اعتلای علوم انسانی به این صورت انجام می شود. در آن زمان می توانیم بگوییم که در این حوزه ها پنج پسا دکترا بدهیم. در سال ۱۴۰۰ توانستیم منابع مالی ۵۰۰ پسا دکترا را فراهم نماییم. بر طبق این برنامه ها می توان۵۰۰ نفر را توزیع نماییم. همینطور از هر استادی که در این حوزه کار می کند پروپوزال می خواهیم و یک پروپوزال را برای حمایت انتخاب نماییم. در علوم انسانی هم باید به این سیاق عمل نماییم تا جایگاه ویژه در خور علوم انسانی فراهم نماییم.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم تاکید خاطرنشان کرد: پژوهشگاه یک وظیفه ذاتی و مشخص دارد که انجام مطالعات در زمینه های مشخص علوم انسانی است، وظیفه دیگر آن این است که بعنوان نهاد برنامه ریز و سیاست گذار کمک وزارت علوم باشد.
کدامیک از برنامه های ما در کشور قرآنی است؟!
وی با ذکر مثالی در مورد کاربرد علوم قرآنی، افزود: برای مثال در حوزه قرآنی هنوز آن طور که باید به مسائل نپرداختیم. در سطح کشور این همه بر روی قرآن کار می کنیم؛ ولی کدام یک از برنامه های ما در کشور در حوزه سیاست، اقتصاد، تربیت و... قرآنی شده؟ هیچ کدام! چون روش ما اشتباه بوده است. البته ضد قرآنی هم نبوده ولی قرآنی هم نبوده است. باید یک زنجیره از قرآن شروع شود و به برنامه اجرایی برسد.
رحیمی اظهار داشت: اینکه پروژه هایی که کار می شود، متقاضی نداشته باشد، مثل عسلی است که پای درخت ریخته شود. فایده ای ندارد و درخت خشک می شود. پروژه های ما باید به یک برنامه اجرایی برسد. اگر توانستیم حلقه ای شکل دهیم و قرآن را به برنامه اجرایی وصل نماییم نشان دهنده این است که این پروژه ها اثربخش است.
وی اظهار داشت: پژوهشگاه علوم انسانی باید گعده های مباحثاتی بگذارد تا مشخص شود پنج تا ۱۰ سال دیگر شاخه های مختلف به کدام سمت می روند و باید کدام را دنبال نماییم. باید حرف هایی زده شود که یک مسئول اجرایی متوجه شود و راه خویش را ادامه دهد.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در پایان ضمن تشکر از زحمات متخصصان و مسؤلان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ابراز امیدواری کرد: در آینده پژوهشگاه علوم انسانی در حوزه عمل و اثربخشی در برنامه های وزارت علوم موقعیت وسیع تری و قوی تری را داشته باشد.
منبع: مطب نما
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب