یافته های محققان دانشگاه تهران حاكیست
تشدید خشکسالی در زاگرس مرکزی و تهدید انقراض درختان ارس
مطب نما: مطب نما: پژوهشگران دانشگاه تهران موفق شدند با بهره گیری از دوایر درختان اُرس، میزان بارش-تبخیر و تعرق را در زاگرس مرکزی بازسازی و پیش نگری کنند که این بازسازی و پیش نگری نشان دهنده شدت خشکسالی در سال های آتی در زاگرس مرکزی است.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، این یافته حاصل رساله دکتری سمیرا بیرانوند با عنوان «بازسازی و پیش نگری شاخص بارش- تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI) با بهره گیری از پهنای دوایر سالانه اُرس (Juniperus polycarpus) و مدلهای گردش عمومی جو در زاگرس مرکزی» است که با راهنمایی دکتر پدرام عطارد و دکتر ویلما بایرام زاده انجام شده است.
دکتر پدرام عطارد، استاد راهنمای این رساله با اشاره به یافته های این پژوهش، اظهار داشت: برمبنای یافته های این پژوهش که با مطالعه روی دوایر درختان اُرس در منطقه زاگرس مرکزی انجام شده است، خشکسالی در منطقه زاگرس مرکزی بین سالهای ۲۰۳۰ تا ۲۰۶۰ تشدید خواهد شد که این خشکسالی بر حیات درختان اُرس نیز تأثیرگذار بوده و این درختان را در معرض انقراض قرار می دهد.
استاد تمام گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران اشاره کرد: باتوجه به این پیش نگری، لازم است منابع آبی منطقه با دقت مدیریت شود تا بتوان به حفظ گونه اُرس کمک کرد.
دکتر عطارد، کاشت نهال درخت اُرس را یکی از پیشنهادهای ارائه شده در این تحقیق برشمرد که ضمن احیای درختان اُرس، رطوبت خاک منطقه نیز با این نهال کاری حفظ می شود.
وی همین طور درباره ی اهمیت انجام این پژوهش، اظهار داشت: خشکسالی به عنوان یکی از بزرگترین بلایای طبیعی همیشه بقای انسان ها و توسعه پایدار جوامع را تحت تأثیر جدی قرار داده است. خشکسالی ها، نتایج منفی بر پوشش گیاهی و تسریع روند کاهش آن دارند. امروزه، در سطح جهانی، فراوانی و بزرگی خشکسالی ها به دلیلهای طبیعی و همین طور انسانی درحال افزایش است. طی دهه های گذشته، تغییر اقلیم و خشکسالی های ناشی از آن، تأثیرات نامطلوبی بر جنگل های ایران همچون جنگل های زاگرس داشته است. بطوریکه یکی از عوامل اصلی زمینه ساز زوال درختان بلوط در ناحیه رویشی زاگرس، تغییر اقلیم تشخیص داده شده است.
استاد تمام دانشگاه تهران با اعلان اینکه در این مطالعه از بررسی گذشته برای پیش نگری آینده بهره گرفته شده است، اظهار داشت: امروزه مدلهای گردش عمومی جو، جهت شناخت تغییرات اقلیم و نتایج حاصل از آن طی دهه ها و قرن های آتی مورد توجه قرار گرفته است. با وجود این، در ایران داده های هواشناسی ثبت شده، تنها چند دهه گذشته را پوشش می دهند. بدین سبب دانش ما برای شناخت نوسانات اقلیمی گذشته، ایجاد مدلهای اقلیمی و پیش نگری رخدادهای حدی برای طولانی مدت در آینده محدود است. از طرف دیگر، بینشی که اقلیم گذشته در مورد محرک ها و رفتار اقلیمی زمین ارائه می دهد، در راستای مدیریت بحران های اقلیمی مانند خشکسالی ها بسیار باارزش است.
عضو هیأت علمی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، اضافه کرد: برای درک تغییرات اقلیم منطقه زاگرس مرکزی در گذشته و شبیه سازی آن در آینده، استفاده از پهنای دوایر سالانه درختان حساس به شرایط اقلیمی مانند اُرس، ضروری به نظر می آید. از طرف دیگر، ارزیابی و پیش نگری اقلیم در دهه های آتی با استفاده از مدلهای گردش عمومی جو می تواند دانش ما را نسبت به لطمه پذیری جنگل های زاگرس به تغییرات اقلیم، خصوصاً درختان اُرس که کمتر به آنها تا کنون پرداخته شده است، افزایش دهد.
به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر عطارد اظهار داشت: بازسازی خشکسالی های سه قرن گذشته (۲۰۲۲-۱۸۰۲) توسط شاخص بارش- تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI) در زاگرس مرکزی به کمک حلقه سالانه درختان اُرس نشان میدهد که زاگرس مرکزی نیز مانند خیلی از مناطق ایران و سایر کشورهای همسایه همچون ترکیه، قبرس، تاجیکستان و اردن در طول تاریخ، دوره های قحطی و خشکسالی های شدید سالهای ۱۸۷۰، ۱۸۶۲، ۱۸۶۷-۱۸۶۸، ۱۹۳۰، ۱۹۵۰-۱۹۴۸ را تجربه کرده است که نشان میدهد الگوهای سینوپتیکی منسجم در مقیاس بزرگ تر، این خشکسالی های شدید را هدایت کرده است.
نویسنده کتاب «اکوهیدرولوژی جنگل» اظهار داشت: طی دو دهه اخیر از قرن حاضر، از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۷، همزمان با ظهور پدیده زوال بلوط در زاگرس، منطقه مورد مطالعه تحت خشکسالی متوالی بوده است. شدت خشکسالی های بررسی شده در دوره آینده (۲۰۶۰-۲۰۳۰) توسط شاخص بارش- تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI)، تحت سناریوهای مختلف اقلیمی (SSP-126، SSP-370، SSP-585) نشان می دهند که در آینده، شاهد خشکسالی های بسیار شدید با شدت و ادامه بیشتر در زاگرس مرکزی و مشخصاً در ذخیره گاه اُرس کیگوران خواهیم بود. یکی از نتایج خشکسالی که طی دهه اخیر شاهد آن هستیم، خشکیدگی و کاهش زادآوری درختان اُرس در ذخیره گاه جنگلی اُرس در منطقه کیگوران است که ادامه روند خشکسالی ها در آینده می تواند منجر به از میان رفتن این درختان و کاهش کمی و کیفی پوشش گیاهی منطقه شود. بدین سبب روند و شدت خشکسالی ها پیش نگری شده در دوره آینده (۲۰۶۰-۲۰۳۰) می تواند جهت مدیریت منابع آب در آینده در زاگرس مرکزی مفید باشد.
منبع: matabnama.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب