ایران، بیشترین تعداد برنامه ثبت بیماری در کشورهای در حال توسعه را دارد
به گزارش مطب نما نظام ثبت بیماری و پیامد سلامت، نمایی واقعی از حقیقت بیماری را در جامعه به روی محقق و سیاست گذار در حوزه بهداشت و درمان می گشاید، 300 برنامه ثبت تا شهریورماه سالجاری اجرا شده است که از این تعداد، 22 برنامه به صورت چندمرکزی و ملی با مشارکت دانشگاه های علوم پزشکی اجرا می شود. کشور ما در زمینه برنامه های ثبت در میان کشورهای در حال توسعه و منطقه خاورمیانه پیشرو است.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، دکتر کاظم زنده دل مشاور معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و مسئول برنامه ثبت بیماری ها و پیامد سلامت، با بیان این مطلب به تشریح نظام ثبت بیماری و پیامد سلامت پرداخت و اظهار داشت: این برنامه یک سیستم سازمان یافته برای جمع آوری، ذخیره سازی، بازیابی، تجزیه وتحلیل و انتشار اطلاعات افراد مبتلابه یک بیماری خاص است که باهدف ایجاد منبع قابل اعتماد و توسعه پژوهش های سلامت و ارزیابی کیفیت مراقبت از بیماران ایجادشده است.
او ضمن اشاره به این که نظام های ثبت بیماری در اکثر کشورهای پیشرفته وجود دارد ولی در کشورهای در حال توسعه این برنامه ها کمتر موردتوجه قرارگرفته است، اظهار داشت: در برنامه محققان را تشویق می نماییم از ثبت جداگانه داده ها پرهیز کنند و باهم همکاری کرده و به صورت یک شبکه در تولید و استفاده از داده های ثبت باعث توسعه تحقیقات بالینی و در نتیجه ارتقا کیفیت مراقبت های تشخیصی و درمانی بشوند.
زنده دل در مورد نحوه گزینش و انتخاب بیماری ها برای ثبت در این برنامه اظهار داشت: بخشی از اولویت ها بر مبنای نوع، فراوانی و شیوع بیماری ها مشخص می شود و برخی از موارد هم به تشخیص توسط مراکز تحقیقاتی یا دانشگاه ها مطرح می شود.
او با تکیه بر این که تعداد مقالاتی که ناشی از این برنامه به ثبت رسیده است گویای این است که این برنامه به تحقیقات بالینی کشور کمک بزرگی کرده است، اظهار داشت: کارکرد این برنامه ها در بیماری های مختلف متفاوت می باشد. بعنوان مثال تعداد بیماران نادر که برای درمان به هر مرکز درمانی رجوع می کنند خیلی کم است و در فقط در صورتی امکان پذیر است که مراکز مختلف به صورت شبکه ای ثبت کرده و با اشتراک داده ها به سوالات علمی مربوطه پاسخ دهند. از طرفی اهمیت همکاری ها و اجرای برنامه های مشترک و چندمرکزی و ملی برای بیماری های شایع هم مهم می باشد و بر مبنای چنین برنامه هایی میتوان روش ها و استانداردهای مراقبت و نتایج بیماران در مراکز مختلف را مقایسه کرد و نسبت با بهبود کیفیت اقدامات تشخیصی و درمانی اقدام نمود.
مسئول برنامه ثبت بیماری ها و پیامد سلامت با بیان این که تابحال 24 برنامه ثبت مبادرت به تشکیل شبکه همکاری و اجرای برنامه های ثبت چندمرکزی و ملی کرده اند، اظهار داشت: ظرفیت مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها برای شروع برنامه ثبت و همراه کردن بقیه مراکز با بیماری ثبت شده اهمیت بسیاری دارد. مراکز و محققانی که درگذشته تجربه همکاریهای علمی و اجرای مطالعات ملی را داشته اند در تاسیس و مدیریت برنامه های ملی و چندمرکزی موفق تر عمل می کنند.
او به اهداف راه اندازی این برنامه اشاره نمود و اظهار داشت: هدف اصلی از هر برنامه ثبت، ارتقا عرضه خدمات بهداشتی و درمانی به مردم و بیماران از راه تولید شواهد دقیق علمی است.
وی ادامه داد: برنامه های ثبت زیرساخت های مهمی جهت بررسی وضعیت بروز و شیوع بیماری و ارزیابی روند تغییرات آن، ارزیابی اثربخشی سیاست های بهداشتی و مداخلات مختلف بهداشتی-درمانی، کیفیت خدمات تشخیصی و درمانی، پایش ایمنی و صدمه ناشی از مواجهات مختلف و توسعه تحقیقات بهداشتی-بالینی و حتی علوم پایه هستند.
زنده دل اضافه کرد: برای مثال در ثبت هایی که فقط در یک بیمارستان یا محدود به چند مرکز تشخیصی و درمانی است، به ارزیابی کیفیت مراقبت های تشخیصی و درمانی می پردازیم ولی این نوع برنامه های ثبت برای تعیین میزان بروز و شیوع بیماری ها کاربردی ندارد. ولی برنامه های ثبت های جمعیتی، معمولاً داده های بسیار محدودی جمع آوری می کنند و با تعیین میزان بروز و شیوع، به مدیران و سیاستگذاران کمک می نماید برای پیشگیری و کنترل این بیماری ها اقدام نمایند.
وی موفقیت یک برنامه ثبت شده را منوط به رعایت سه فاز دانست و اظهار داشت: در فاز شروع محقق باید پروپوزال و برنامه عملیاتی را به ثبت برساند. همکاری محققان و ذینفعان حقیقی و حقوقی داخل یا خارج کشور را جلب نماید تا برنامه به صورت پایلوت برای جمع آوری اطلاعات شروع شود. در فاز دوم استقرار برنامه ثبت است که تداوم جمع آوری اطلاعات، شبکه سازی، کنترل کیفی اطلاعات و تهیه گزارش سالانه اهمیت پیدا می کند در فاز سوم ضمن تداوم تمامی فازهای قبلی باید از اطلاعات جمع آوری شده به منظور پژوهش های علمی و کاربردی و همینطور بهره برداری از ثبت در امور اجرایی و سیاستگذاری های کشور استفاده می شود.
بنا بر اعلام روابط عمومی معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، او تصریح کرد: آنچه تابحال انجام شده است اول راه است و باید بر مبنای تجربه ای که در این چند سال به دست آمده، برای توسعه این برنامه ها اقدام نمود. در همین راستا، پیشنهاد تشکیل شبکه ثبت بیماری ها و پیامدها تهیه شده است و مراحل اداری آن درحال پیگیری است. در این شبکه تمام برنامه های ثبت عضویت خواهند داشت و با تشکیل کارگروه های تخصصی برای عمق بخشیدن و توسعه کمی و کیفی آنها اقدامات لازم صورت خواهد گرفت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب