در یك مطالعه بررسی شد
طرح تحول سلامت، هفت سال بعد از اجرا
به گزارش مطب نما پژوهشگران علوم سیاسی و علوم انسانی پزشکی با انجام یک مطالعه مروری روش اجرای طرح تحول سلامت را مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، طرح تحول سلامت در ایران از فروردین سال ۱۳۹۳ با هدف افزایش دسترسی و عدالت، محافظت مالی از مردم در مقابل هزینه های سلامت، ارتقای کیفیت خدمات در بخش های بستری شروع شد و در گام های مختلف، حوزه های درمان، بهداشت و آموزش را در برگرفت.
با توجه به گذشت هفت سال از اجرای طرح، پژوهشگران با مرور پژوهش های انجام گرفته در این خصوص، دستاوردها و چالش های طرح تحول نظام سلامت را مورد بررسی قرار دادند.
این پژوهش در دو مرحله به صورت مطالعه تطبیقی و مرور روایتی انجام شد. در مرحله تطبیقی تجارب کشورهای مکزیک، کره جنوبی، ترکیه، مالزی و برزیل در زمینه اصلاحات نظام سلامت در حوزه عرضه خدمات و تأمین مالی، مرور شد. این کشورها بر مبنای معیارهایی همچون: نظام مالی شفاف و مشخص، پیشرو در اصلاحات نظام سلامت، دارای تجربه اقدام ساختاری در نظام سلامت، انتشار مناسب شواهد و... انتخاب شدند.
در مرحله مرور روایتی هم مطالعات انتشار یافته در مورد طرح تحول نظام سلامت مورد بررسی قرار گرفت. برای دستیابی به این مطالعات کلیدواژه های در رابطه با این مورد در پایگاه های علمی داخلی و خارجی جستجو شد و مطالعات به دست آمده مورد تحلیل قرار گرفتند.
بررسی ها نشان داد تاثیرات طرح تحول نظام سلامت ایران در دو حیطه «ارائه خدمات» و «تامین مالی» بود. عرضه خدمات شامل «نرخ زایمان طبیعی و سزارین»، «رضایت ذی نفعان»، «ارزیابی عملکرد عرضه دهندگان» و «میزان و حجم خدمات» بود. تأمین مالی «مشارکت مالی خانوار، پرداخت از جیب»، «عملکرد مالی بخش ها و واحدها»، مخارج سلامت و بیمه ها» و «پرداخت های غیررسمی» را شامل میشد.
یکی از اهداف اصلی طرح تحول نظام سلامت در ایران، کاهش میزان سزارین و ترویج زایمان طبیعی بوده است که این مساله به علت نرخ بالای سزارین در کشور در نظر گرفته شده است. محدود کردن اندیکاسیون های سزارین، افزایش هزینه های در رابطه با سزارین و کاهش تعرفه های زایمان طبیعی همچون اقدامات طرح جهت کنترل نرخ سزارین بوده است.
بررسی های این مطالعه نشان داد؛ تمامی پژوهش های انجام شده در این بازه زمانی، بر کاهش میزان سزارین در اثر اجرایی کردن طرح تحول سلامت صحه گذاشته اند.
بیشترین حجم پژوهش های انتشار یافته در مورد رضایتمندی در بین بیماران و رجوع کنندگان به مراکز عرضه خدمات مربوط می شود که به درستی اهمیت این گروه هدف را نشان داده است. از سوی دیگر بررسی دیدگاه عرضه کنندگان خدمات همچون پزشکان و پرستاران هم در راه ادامه طرح می تواند موثر باشد. به صورتی که در بعضی پژوهش های انجام شده، یافته ها حاکی از عدم رضایت یا رضایت ناکافی از انجام طرح بوده است.
به دنبال اجرای طرح تحول نظام سلامت، بیمارستان ها با تغییراتی مواجه گشتند که عملکرد آنان را تحت تأثیر قرار داده است. افزایش مراجعات و حجم خدمات عرضه شده سبب شده است که شاخصهای بیمارستانی نظیر اشغال تخت، گردش تخت، تعداد اعمال جراحی و... افزایش یابند و به دنبال آن در الگوهای مختلف سنجش عملکرد بیمارستانی تغییراتی به وجود آید.
عمده پژوهش های انجام شده در این حوزه، نشان داده است که درصد بیمارستان هایی که در نواحی کارا از نظر تکنیکال قرار می گیرد افزایش پیدا کرده است، هر چند میتوان اظهار داشت که این افزایش کاملا محسوس نبوده است. از سوی دیگر، بخش های غیر بیمارستانی هم به واسطه گام های دوم، سوم و... طرح تحول سلامت که در ارتباط با حوزه های مختلف دیگر نظیر بهداشت و شاخصهای بهداشتی جمعیت هم بوده است، تحت تأثیر قرار گرفته است.
کاهش فرانشیز پرداختی بیماران و رجوع کنندگان یکی از عواملی است که می تواند تقاضا را تحت تأثیر قرار دهد. در اجرای طرح تحول سلامت، باآنکه تعرفه های خدمات هم افزایش یافت؛ اما از آن جا که فرانشیز پرداختی بیماران هم بعنوان یکی از اهداف اساسی طرح مطرح و اجرایی شد، میزان و حجم تقاضا و به طبع آن بهره مندی را افزایش داده است.
افزایش تعداد اعمال جراحی در پژوهش های مختلف اشاره شده است، از طرفی میزان بستری شدن بیماران در بیمارستان و بهره مندی از خدمات پاراکلینیکی نظیر رادیولوژی و آزمایشگاه هم به تاثر از آن افزایش نشان داده است.
پرداخت بیماران، میزان پرداخت از جیب و هزینه های کمرشکن، عامل های مهمی جهت تضمین بهره مندی از خدمات سلامت هستند که نظام های سلامت تلاش می کنند این متغیرها را در سطح پایین نگه دارند. کاهش فرانشیز پرداختی بیماران یکی از اهداف اساسی طرح تحول سلامت بوده است و رسانه ها هم تاکید بسیاری بر این نکته در مصاحبه ها و گزارشات رسمی هم داشته اند.
تقریبا تمامی پژوهش های انجام گرفته در این حوزه هم کاهش پرداخت بیماران، پرداخت از جیب و هزینه های کمرشکن را نشان داده است و تنها یک مطالعه نشان داده است که باآنکه درصد پرداختی بیماران کاهش یافته است، اما به واسطه افزایش تعرفه های خدمات، میزان پرداختی بیماران تغییر محسوسی نشان نداده است.
از دیگر اهداف طرح تحول سلامت، کاهش پرداخت های زیرمیزی و غیر رسمی بوده است که در پژوهش های اندکی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این پژوهشها نشان داد که اغلب کاهش پرداخت های غیررسمی به واسطه اجرای طرح تحول سلامت حاصل شده است و در یک پژوهش هم تنها میزان پرداخت غیررسمی را در زمان پژوهش نشان داده است و تغییرات و کاهش یا افزایش آنرا گزارش نکرده است.
نتایج به دست آمده از این پژوهش از آن حکایت می کند که طرح تحول نظام سلامت در ایران، بعد از گذشت هفت سال و با اجرای گام ها و بسته های متنوع، در حوزه های «کاهش پرداخت از جیب بیماران»، «نرخ سزارین بدون اندیکاسیون»، «پرداخت های غیر رسمی و بهره مندی از خدمات سلامت تا حدودی توانسته است به اهداف از پیش تعیین شده برسد.
در انجام این تحقیق مجید احمدی و رضا جلالی؛ پژوهشگران گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واخد تهران مرکز و محمد رئیس زاده از گروه علوم انسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه بهار سالجاری به صورت مقاله علمی با عنوان «هفت سال تجربه طرح تحول نظام سلامت در ایران: یک مطالعه تطبیقی و مرور روایتی» در فصل نامه مدیریت پرستاری انتشار یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب