در یك مطالعه بررسی شد؛
چرا زنان تحصیل كرده به دعانویس و فال گیر مراجعه می كنند؟
پژوهشگران جامعه شناسی با انجام یک مطالعه کیفی دلیلهای مراجعه زنان تحصیل کرده به دعانویس و فال گیر را بررسی کردند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، انسان ها از گذشته تا کنون، همیشه در تلاشند تا مشکلات، کمبودها و نارسایی های زندگی خودرا کاهش دهند و یا بر طرف کنند. در این راستا از انواع روش های سازگار با موازین عقلانی و منطقی و روش های غیر متعارف و غیر رسمی استفاده می نمایند.
اطلاعات دقیقی در مورد اینکه مردم امروز چقدر از روش های عامیانه برای حل مشکلات استفاده می نمایند، وجود ندارد؛ ولی برخی مشاهدات حاکی از این است که نسبت بالایی از مردم و حتی برخی افراد تحصیل کرده به این روش ها گرایش دارند.
بر همین اساس پژوهشگران جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی با انجام یک مطالعه، عوامل زمینه سازی که موجب می شود زنان تحصیل کرده، از دعانویسی و فالگیری استفاده کنند را بررسی کردند.
برای انجام این مطالعه از روش کیفی استفاده شد و با ۱۶ نفر از زنان ساکت شهرستان رشت که به اماکن فال گیری و دعانویسی مراجعه داشتند، مصاحبه انجام شد. بعد از انجام مصاحبه، مصاحبه های ضبط شده به متن نوشتاری تبدیل شد و مورد تحلیل قرار گرفت.
تحلیل مصاحبه ها نشان داد که دلیلهای مراجعه به دعانویس و فال گیر شامل مواردی چون حل مشکلات مالی مانند بیکاری، کسب درآمد و رونق کار، پیدا شدن اشیا گم شده، درمان بیماریهای جسمی و روانی و حل مسائل و مشکلات ازدواج مانند اختلاف زن و شوهر، شکست رابطه عاطفی و بخت گشایی است.
یافته های این تحقیق حاکی از این است که «فرآیند جامعه پذیری»، «باور به فرهنگ این جهانی و آن جهانی»، «برخی تمایلات روان شناختی»، «مدرن شدن سازوکارهای فال گیری و دعانویسی» و «گروه مرجع فرد»؛ شرایط زمینه ساز مراجعه افراد به فال گیر و دعانویس می شود.
نقش خانواده و جامعه در شیوه تفکر افراد
جامعه پذیری؛ فرآیندی است که طی آن شیوه های تفکر و قالب های ذهنی، مطابق با خاصیت های فرهنگی جامعه فراگرفته می شود. گفتگو با مشارکت کنندگان در این تحقیق نشان میدهد که زنان به سبب نوع تربیت خاصی که بوسیله خانواده کسب کرده اند، به دعانویس و فال گیر مراجعه می کنند.
بر اساس یافته های این مطالعه؛ یکی دیگر از شرایط زمینه ساز مراجعه به این مکان ها، «باور به فرهنگ این جهانی و آن جهانی» است. منظور از این باور؛ اعتقاد به باورهای ماوراءالطبیعه است که به صوت میراث اجتماعی در ذهنیت افراد جامعه و فرهنگ عامه نهادینه شده است. برمبنای مشاهدات و مصاحبه ها در این مطالعه؛ زنان به سبب فقدان فرهنگ مشاوره و داشتن جهان بینی متافیزیکی به اماکن دعانویسی و فال گیری مراجعه می کنند.
نتایج این مطالعه حاکی از این است که تمایلات روان شناختی، یعنی نیازهای روانی و شخصیتی مراجعه کنندگان نیز یکی از علت های گرایش به دعانویسی و فال گیری است. در دنیای فعلی، زندگی روزمرّه به سمت عقلانیت بیش از پیش پیش می رود، این روند به نادیده گرفته شدن نیازهای عاطفی و روانی مردم منجر گردیده است. به سبب فردگرایی و سلطه‌ی بُعد عقلانی، قسمتی از نیازهای روانی و عاطفی افراد، تامین نشده است. در این بین، دعانویسی و فال گیری برای مراجعه کنندگان، به مثابه کانونی برای خودگشودگی و بیان مشکلات عاطفی وروانی عمل می کند تا بتوانند بر شرایط نامتعیّن و نامعلوم، نظارت داشته باشند. روش های مورد اشاره، در وضعیت ناگوار و وقایع توجیه ناپذیر و پرمخاطره، به افراد امید و اطمینان و آرامش خاطر می دهد.
مقوله‌ی مدرن شدن، یکی از شرایط مداخله گر در مراجعه افراد به فال گیری و دعانویسی است. برخلاف گذشته، امروزه با پیشرفت بیش از پیش فناورهای ارتباطی، برقراری روابط، بدون حضور در مکان مشترک و از فاصله دور هم امکان پذیر است و باعث شده است که افراد، بدون ارتباط متقابل بوسیله اینترنت و فناوری های ارتباطی، وارد تعامل و بده بستان شوند. بنابراین، بر طبق تجربه‌ی مصاحبه شوندگان، دسترسی سهل به دعانویسی و فال گیری در شیوع این شیوه ها در جامعه، مؤثر است.
همچنین گروه مرجع، یکی دیگر از شرایط مداخله گر در گرایش به دعانویسی و فال گیری است. این مفهوم بدان معناست که زنان مراجعه کننده، بواسطه تشویق و ترغیب گروه های مرجع شامل دوستان و آشنایان، جذب این موارد می شوند و عقاید و سفارش های این گروه را ملاک مقابله با مشکلات خود قرار می دهند.
درماندگی؛ یک عامل مهم در مراجعه به فال گیر و دعانویس
پژوهشگران این مطالعه می گویند: تحلیل صحبت های شرکت کنندگان نشان میدهد که آنها هنگام درماندگی در برخورد با مشکلات خود و به سبب غلبه باورهای فرامادی، به دعانویسی و فال گیری روی می آورند. بطور کلی، فقدان مهارت های لازم برای چاره جویی از مشکلات زندگی، ناامیدی از کارایی روش های معمول، فقدان فرصت های دستیابی به منابع ارزشمند، نفوذ اعتقادات دینی و باورهای خانوادگی، احساس ناکارآمدی روش هایی که متخصصان مشاوره پیشنهاد می کنند، تأثیرپذیری از اطرافیان و دیگران درگرایش به فال گیری و دعانویسی مداخله داشته است.
به همین دلیل پژوهشگران مفهوم «درماندگی و باورهای فرامادی» را بعنوان مفهوم اصلی توضیح دهنده این پدیده، پیشنهاد می کنند.
به گفته این محققان؛ با آن که تجربه مراجعان از نظر حل مشکلات فردیشان متفاوت می باشد و تعدادی از افراد، نه فقط هیچ نتیجه ای از مراجعه به فال گیر و دعانویس نگرفته اند؛ بلکه حتی مشکلات جدیدی هم برایشان به وجود آمده است. اما نکته جالب، این است که این تجربه منفی، موجب نشده که آنها بطور کلی از دعانویسی و فال گیری منصرف شوند. آنان ناتوانی دعانویس و فال گیر را به ماهیت پدیده‌ی فال گیری و دعانویسی تعمیم نمی دهند و این امر، معرف دیگری برای رسوخ باورهای فرامادی در میان مصاحبه شوندگان است.
پژوهشگران این مطالعه بر این باورند که در صورتیکه نهادهای جامعه، از کفایت لازم برای رفع مشکلات مردم و پشتیبانی از آنها برخوردار نباشند، این احتمال که افراد بوسیله سازوکارهای شخصی و استفاده از روش های غیرمتعارف به مقابله با مشکلات بپردازند، افزایش می یابد.
تحصیلات دانشگاهی به تنهایی موثر نیست
همچنین عنوان می کنند: تحصیلات دانشگاهی، به تنهایی نمی تواند مشی زندگی زنان را تغییر دهد و انتخاب های آنان را به سمت یک چارچوب عقلانی محض هدایت کند. زنان تا زمانی که در حالت درماندگی قرار داشته باشند و از دستیابی به منابع و فرصت های باارزش (ثروت، قدرت، معرفت و منزلت) محروم باشند، این احتمال وجود دارد که در وضعیت بحرانی و در تنگناهای زندگی، به حداقل فرصت های موجود که گاه ممکنست غیرمنطقی و نامتعارف هم باشد، روی آورند.
از نظر این پژوهشگران؛ «دیرپا بودن سنت ها» نکته ای است که باید به آن توجه داشت. شیوه های سنتی انجام امور؛ حتی اگر چندان عقلانی و منطقی هم نباشند و حتی اگر جامعه در راه توسعه و تجدد، آنان را به حاشیه رانده باشد، باز هم به طورکامل منقرض نمی شوند. گاهی حتی افراد تحصیل کرده بوسیله به کارگیری این روش ها ناخواسته و یا بطور غیرمستقیم به بازتولیدشان کمک می کنند.
در انجام این تحقیق سید حسن سراج زاده و فاطمه جواهری؛ دانشیاران گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی و سارا افلاکی؛ دانشجوی دکتری دانشگاه شهید بهشتی، مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه به صوت مقاله علمی با عنوان «زمینه ها و نتایج بهره گیری از دعانویسی و فال گیری مطالعه نمونه ای از زنان تحصیل کرده شهر رشت» در فصل نامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، انتشار یافته است.
این مقاله برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد فاطمه جواهری است و در دانشگاه خوارزمی انجام شده است.
منبع: مطب نما
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب