مروری بر نتایج یك پژوهش؛
برچسب های موادغذایی دروغ می گویند؟
مطب نما: پژوهشگران بهداشت و ایمنی مواد غذایی ادعاها و اطلاعات روی بسته بندی فرآورده های شیری را بررسی نموده و صحت آنها را مورد ارزیابی قرار دادند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، افراد باتوجه به شرایط متفاوت جسمانی خود نیازهای تغذیه ای متفاوتی دارند و بنا بر این تولیدکنندگان باید محتویات و برچسب های اقلام غذایی را به درستی ارائه نمایند تا علاوه بر آگاهی دادن به مصرف کنندگان، منجر به سردرگمی و یا به خطر انداختن سلامت آنها نشوند.
برچسب های مواد غذایی کمک می کنند تا اطلاعاتی در ارتباط با مصرف روزانه مقدار مواد مغذی در اختیار مصرف کننده قرار گیرد. همین طور رژیم غذایی را به سمت مواد مفید و بدون چربی یا کم چربی سوق می دهد. این اطلاعات تغذیه ای به مصرف کننده اجازه می دهند تا میزان انرژی، کربوهیدرات و چربی را در محصولات مختلف با هم مقایسه کنند.
باتوجه به اهمیت این مساله پژوهشگران کنترل کیفیت مواد غذایی با انجام یک مطالعه، اطلاعات و ادعاهای روی بسته بندی مواد غذایی شامل تازه، طبیعی، محصولات ارگانیک، غذاهای غنی شده، مواد غذایی پرتو دیده و همین طور اظهارات اخطاری مانند غذاهای حساس و فاسد شدنی، غذاهای حساسیت زا، محصولات عاری از گلوتن، غذاهای تراریخته و محصولات پروبیوتیک، دارنده گواهی سیستم های مدیریت ایمنی مواد غذایی، نشان ایمنی و سلامت، ادعای خالص و بدون مواد نگهدارنده و ادعاهای مربوط به کالری، قند، نمک، چربی و... را بررسی کردند و صحت این ادعاها را مورد ارزیابی قرار دادند.
برای انجام این تحقیق؛ در سال ۱۳۹۷ از هشت فروشگاه زنجیره ای واقع در چهار منطقه جغرافیایی شهر تهران ۲۷۲ نمونه از فرآورده های شیری (ماست، پنیر، شیر، بستنی، دوغ، کشک، پنیر، پنیر پیتزا، خامه، کره و دسرهای شیری) برگزیده شد و پژوهشگران از برچسب های هر محصول عکس برداری انجام دادند.
بررسی های این مطالعه نشان داد که حدود ۴۵ درصد از نمونه ها اظهارات توصیفی دارند و حدود نیمی از آنها غیرمجاز می باشد.
در مورد اظهارات «غنی شده»، «پروبیوتیک»، «ادعاهای سلامتی بخش» و همین طور «جدول حقایق تغذیه ای» به ترتیب ۵۰.۵۵ درصد، ۹۵.۶ درصد، ۵.۴ درصد و ۵۷.۶۸ درصد، عدم تطابق با ضوابط سازمان غذا و دارو مشاهده شد.
اظهارات توصیفی «غنی شده» در نمونه های مورد بررسی به میزان ۳.۳ درصد بود که حدود نیمی از آنها نیز استانداردهای سازمان غذا و دارو را رعایت نکرده بودند. طبق دستورالعمل برچسب گذاری مواد غذایی، تنها در صورتی تولیدکننده می تواند ادعای غنی شده را لحاظ کند که غنی سازی باتوجه به مقادیر ذکرشده قبلی صورت گرفته باشد و آنالیز محصول دال بر وجود (۱۰- تا ۱۰+) درصد از مقادیر ادعاشده باشد.
برمبنای ضابطه برچسب گذاری موادعذایی، زمانی می توان از عبارت «تازه» بر روی برچسب بهره برد که بر روی آن محصول هیچ نوع فرآوری و یا پروسه حرارتی و یا هر شکلی از نگهداری ماده غذایی انجام نشده باشد. همین طور به موادی «طبیعی» گفته می شود که هیچ نوع ماده شیمیایی یا مصنوعی از قبیل ویتامین ها، املاح، طعم دهنده ها و مواد افزودنی به آن اضافه نشده باشد. پس استفاه از عبارت «طبیعی» و «تازه» برای محصولاتی مثل شیر استرلیزه بی معناست و متاسفانه نمونه های بررسی شده بطور کامل با این ضوابط مطابقت نداشتند.
دراین مطالعه عنوان شد که ۰.۳۶ درصد از اظهارات اخطاری که در محصولات ادعا شده، ذاتا بی اعتبار هستند. افراد مبتلا به بیماری سلیاک باید از محصولات «عاری از گلوتن» استفاده کنند و چنانچه محصولی ویژه این افراد تولید شود باید عبارت «عاری از گلوتن» به صورت خوانا، واضح، پررنگ و با فونت مناسب در محل قابل دید مصرف کننده، درج شود. باتوجه به این که محصولاتی مثل شیر و کره بطور طبیعی فاقد هر گونه گلوتن هستند، اظهار این عبارت در فرآورده های شیری بی معناست.
در مورد اظهارات وجود «پروبیوتیک» در ۹۵.۶ درصد از محصولات عدم تطابق با ضوابط وجود داشت. در ضوابط تعیین شده توسط سازمان غذا و دارو، عنوان شده که استفاده از عبارات «بهبود سلامت و کارایی سیستم گوارش، تنظیم و تقویت سیستم ایمنی، کاهش کلسترول، کاهش عوارش عدم تحمل به لاکتوز و افزایش ارزش تغذیه ای غذا» بر روی برچسب محصولات پروبیوتیک بلامانع است. اما در بررسی نمونه ها عباراتی مثل «زیبایی پوست، عملکرد بهتر قلب و حس نشاط و سرزندگی» عنوان شده که این عبارات مطابق ضوابط نیست و ممنوعست.
در این مطالعه عنوان شد که ۳.۲ درصد از نمونه ها دارای ادعای تغذیه ای بودند و ۱۴ درصد از نمونه ها نشانگرهای رنگی تغذیه ای نداشتند. در دهه اخیر برای درک اطلاعات تغذیه ای برچسب های غذایی که به نام نشان گرهای رنگی یا چراغ راهنما معروف هستند، طراحی شده اند. این برچسب یک سیستم نشانه گذاری موثر در مواد غذایی است که به کاهش شیوع چاقی کمک می نماید.
بگفته پژوهشگران این تحقیق؛ بیشتر فرآورده های شیری در برچسب گذاری با مشکلاتی روبرو هستند و نیاز به نظارت مستمر سازمان های بهداشتی و نظارتی برای تضمین برچسب گذاری صحیح محصولات، وجود دارد. بنا بر این پیشنهاد می شود تحقیقات بیشتری در این عرصه و قوانین مربوط به برچسب گذاری در کشور و مقایسه با سایر کشورها انجام گیرد تا بتوان در آینده از این طریق نقش مهمی در ارتقای کیفیت محصولات و سلامت مصرف کننده و پیش گیری از بیماریهای غیرواگیر ایفا کرد.
در انجام این پژوهش محدثه آصفری و حسن حامدی؛ پژوهشگران گروه بهداشت و ایمنی مواد غذایی، به همراه پیمان مهستی؛ دانشیار گروه کنترل کیفی و بهداشتی مواد غذایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران؛ مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی صحت ادعاهای تغذیه ای و سلامت بخشی برچسب فرآورده های شیری عرضه شده در تهران» در فصل نامه بهداشت مواد غذایی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، انتشار یافته است.
منبع: مطب نما
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب