چرا باید كارتن خواب ها را شناخت؟
مطب نما: نتایج یك پژوهش گویای آن می باشد كه در جهت مدیریت كردن كارتن خوابی و با عنایت به محدودیت منابع برای كمك به این افراد و توجه به شناور بودن جمعیت آنان، برای مسئولان اجتماعی چاره ای نمی ماند جز اینكه كارتن خواب های واقعی را شناسایی كرده و افزایش و كاهش جمعیت آنان را رصد نماییم.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، در دو دهه اخیر نوع خاصی از بی خانمانی كه كارتن خوابی نام گرفته، در كشور ما خصوصاً در كلانشهر تهران پدیدار شده و مورد توجه قرار گرفته است. كارتن خوابی به نظر كارشناسان اجتماعی ضمن آنكه مسئله ای اجتماعی تلقی می شود، می تواند تبدیل به لطمه اجتماعی شود. كارتن خوابی نشانه و برآیندی از وجود سایر مسائل و لطمه های اجتماعی در جامعه است.
به منظور جست وجو پیرامون فهم تجربه زیسته افراد كارتن خواب در شهر تهران، تیم پژوهشگران متشكل از اكبر بخشی نیا(دانشجوی دكترای مددكاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی)، حبیب آقا بخشی(دانشیار مددكاری دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی تهران)، سعید ذكایی(استاد پژوهشگری دانشگاه علامه طباطبایی)، پژوهشی را انجام دادند.
دراین پژوهش، اندازه نمونه با انتخاب هدفمند نمونه ها با ۳۲ نفر به اشباع نظری رسید، اما برای اطمینان بیشتر و تایید داده ها تا ۳۴ نفر ادامه یافت. دسترسی به این افراد با مراجعه به گرمخانه ها و پاتوق های این افراد عمدتاً در جنوب شهر تهران، خصوصاً پارك ها و محله های جنوب شرقی تهران ممكن شد. جهت همكاری آنان اهتمام در برقراری رابطه حرفه ای، جلب اعتماد آنان، كمك گرفتن از افراد واسطه از بین خود كارتن خواب ها و حتی ارائه مشوق های مادی شد.
در نوع شناسی كارتن خوابی در این پژوهش، ابتدا دو دسته كلی كارتن خواب های معتاد و كارتن خواب های غیر معتاد تشخیص داده شد. سپس در درون این دو دسته پاره گروه هایی شناسایی شدند. این دو دسته، بااینكه دارای تفاوت های بسیاری هستند، اما مشابهت ها و مشتركات فراوانی هم بین آن دو دیده می شود.
این پژوهش نشان داده است كه بخش بزرگی از كارتن خواب ها، پیش از كارتن خوابی سوء مصرف مواد داشته اند. به عبارت دیگر اعتیاد یكی از علل كارتن خوابی و برای این دسته علت اصلی بوده است. در صورتیكه برای كارگران مهاجر، بیكاری، مهاجرت و عدم تطابق با زندگی شهری، علل اصلی كارتن خوابی شان بوده است. همین طور این پژوهش نشان دهنده آن است كه كارتن خواب های غیر معتاد نیز در معرض وابستگی به مواد و لطمه های اجتماعی دیگرند و بعضی از آنان طی كارتن خوابی مصرف كننده مواد شده اند.
در این پژوهش عوامل اجتماعی كلان و ساختاری جامعه را می بینیم كه بعنوان علل و زمینه ساز كارتن خوابی افراد و زمینه شكل دهی آن نقش دارند. بی سرپناهی، فقر اقتصادی، بیكاری، مهاجرت و طرد اجتماعی، همه ارتباط متقابل با یكدیگر داشته و یكدیگر را تشدید می كنند.
در این پژوهش نظریه حاصل(یا شاید بهتر باشد بگوییم قضایای حاصل) از آن حكایت می كند كه كارتن خوابی با گسستگی و پیوستگی همراه می باشد. گسستگی ها اغلب از جنس از دست دادن پیوندها، ارتباطات، حمایت هاست و در ارتباط با خانواده، جامعه، حمایت های اجتماعی و منابع اجتماعی صورت می گیرد. وابستگی ها نیز اغلب از جنس پیوند ها و ارتباطات بوده اما به صورت وابستگی به حمایت ها و منابع جایگزین در قبال فقدان ها، بی پناهی و محرومیت هاست. در این پژوهش وابستگی به مواد و پناه بردن به آن نیز در زمره این وابستگی ها شمرده شده است.
بطور كلی می توان نتیجه گرفت كه كارتن خوابی پدیده ای اجتماعی است كه عوامل اجتماعی ساختاری و كلان جامعه زمینه آنرا فراهم نموده و عوامل و وضعیت فردی و خاصیت های شخصیتی نیز در بروز آن نقش دارند.
این پژوهش، در بخش اجرایی، شناسایی كردن كارتن خواب ها و فرهنگ سازی را از مهم ترین پیشنهادات برای حل این مشكل خواند و در این مورد اشاره كرد:
در جهت مدیریت كردن كارتن خوابی و با عنایت به محدودیت منابع برای كمك به این افراد و توجه به شناور بودن جمعیت آنان، برای مسئولان اجتماعی چاره ای نمی ماند جز اینكه كارتن خواب های واقعی را شناسایی كرده و افزایش و كاهش جمعیت آنان را رصد كرده و بر طبق تعداد واقعی و وضعیت شان و با مشاركت آنان برنامه ریزی كرده و آنها را اجرایی كنند. بدین جهت شناسایی كارتن خواب ها و شناسنامه دار كردن آنان لازم است.
در مورد فرهنگ سازی درباب برخورد مردم با كارتن خواب ها نیز بهتر است این فعالیت را خصوصاً سمن ها و خیریه ها برعهده گیرند و آگاهی عمومی را درباره كارتن خوابی و چگونگی برخورد با آنان بالا ببرند. همین طور آموزش دهند كه مردم از برخورد احساسی، رفتار ترحم آمیز و دلسوزی نابجا، كمك های غیر كارشناسانه و وابسته سازی اجتناب كنند.
این پژوهش در شماره ۱۱ نشریه "مددكاری اجتماعی" انتشار یافته است.
منبع: مطب نما
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب