پژوهشگران تاكید كردند
زعفران ایران و مشكلی به نام نداشتن برند
به گزارش مطب نما زعفران، یا اصطلاحاً طلای سرخ، گران ترین ادویه دنیا است كه كشور ما، ایران، بعنوان مهم ترین تولیدكننده این محصول، جایگاه ویژه ای دارد. پژوهشگران در مطالعه ای پژوهشی روش های بهبود صادرات این محصول مهم را بررسی نموده اند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، اهمیت زعفران در ایران از جنبه های گوناگونی نظیر نیاز اندك به آب در مقایسه با سایر محصولات كشاورزی، اشتغال زایی و پیشگیری از مهاجرت روستاییان و همینطور ارتزاق بیشتر از ۴۰۰ هزار نفر قابل ارزیابی است. هم اكنون، ایران حدود ۲۳۰ تن از تولید جهانی این محصول را دارا است. صادرات زعفران ایران دارای سهم ۷۰ درصدی در ارزش صادرات این محصول در كل جهان، ۲.۶ درصد ارزش كل صادرات بخش كشاورزی ایران و یك درصد ارزش كل صادرات غیرنفتی كشور طی سال های اخیر بوده و بر همین مبنا این ادویه مهم، بعنوان محصول مهم صادراتی كشاورزی كشور دارای ارزش بالایی است.
آن گونه كه دست اندركاران این محصول مهم می گویند، امروزه توجه به بسته بندی و درجه بندی محصول تولیدی در بازارهای داخلی و خارجی اهمیت بسیاری پیداكرده و بایستی ضمن شناسایی عوامل تأثیرگذار بر بسته بندی زعفران، مشكلات و كاستی های آنها هم شناسایی شده و كنار گذاشته شود چراكه بعضی از واسطه گرهای بین المللی، زعفران را فله ای به بعضی از كشورهای حاشیه خلیج فارس (عمدتاً امارات) یا كشورهای اروپایی (عمدتاً اسپانیا) می فروشند و آن كشورها بعد از بسته بندی، آنرا در بازارهای جهانی عرضه نموده و ارزش افزوده بالایی به دست می آورند.
در همین زمینه، محققانی از دانشگاه تربت حیدریه پژوهشی را انجام داده اند كه در آن عوامل مؤثر بر صادرات زعفران با تاكید بر برند و بسته بندی مورد بررسی قرار گرفته اند.
برای انجام این مطالعه، محققین فوق، پرسش نامه ای تخصصی را آماده كردند كه در آن ۳۶ معیار فرعی در سه گروه اصلی میزان تولید، میزان صادرات و فرآوری مورد توجه قرار گرفت. این پرسش نامه سپس در اختیار متخصصان فنی امور زعفران قرار داده شد تا از این طریق داده های مورد نیاز تحقیق به دست آیند. این داده ها، سپس با استفاده از روش های علمی مورد تجزیه وتحلیل واقع شدند.
بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، فرآوری، صادرات و تولید به ترتیب رتبه اول تا سوم را ازلحاظ اهمیت اثرگذاری بر ارزآوری محصول زعفران به خود اختصاص دادند. همینطور مهم ترین معیار اثرگذار بر فرآوری، عدم وجود برند ملی (فقدان نام تجاری)، مهم ترین معیار اثرگذار بر میزان صادرات، تقلب در زعفران و مهم ترین معیار اثرگذار بر میزان تولید، كار انفرادی زعفران كاران (كمبود شركت های تعاونی مناسب) عرضه شدند.
در این رابطه فاطمه رستگاری پور، استادیار گروه اقتصاد كشاورزی و محقق پژوهشكده زعفران دانشگاه تربت حیدریه و همكارش می گویند: «درآمد حاصل از زعفران در بین محصولات كشاورزی در صدر قرار دارد و می توان گفت زعفران یكی از مهم ترین محصولات صادراتی ایران است كه با عنایت به میزان تولید، نسبت به دیگر رقبا اختلاف بسیار زیادی دارد، اما در این بخش درآمد ارزی كمتری نصیب كشور می شود.
نتایج مطالعه ما نشان داد مهم ترین و اساسی ترین شاخص تأثیرگذار بر روی ارزآوری زعفران، فرآوری است كه در دو گروه بسته بندی و برند مورد بررسی قرار گرفت. در جهت فرآوری، برخی از موارد مانند ثبت یك برند ملی به نحوی كه نماد و شناخت زعفران ایران در جوامع بین الملل باشد، مهم است».
آن ها می افزایند: «همچنین در حیطه بسته بندی زعفران، رعایت استانداردهای جهانی، شكیل بودن بسته بندی، باب میل و سلیقه مشتریان بودن، طراحی زیبا و مشتری پسند دارای اهمیت است و در حوزه فرآورده های زعفران می توان گفت با استفاده از شركت های دانش بنیان و طرح های تحقیقاتی در بخش های دولتی و خصوصی می توان فراورده های پرارزش تولید كرده و ارزآوری زعفران را چندین برابر كرد».
بر اساس یافته های پژوهش فوق، یكی دیگر از زیرشاخه های فرآوری، بحث تبلیغات و حضور در صحنه های بین المللی است كه خیلی از كارشناسان و متخصصان فن بسیار روی آن تاكید كرده و اعتقاد دارند تا زمانی كه محصول زعفران ایران به جهان معرفی نشود، سود زیادی وجود نخواهد داشت. در این راستا عوامل تأثیرگذاری همچون، عدم تشكیلات منسجم در خرید، فروش، توزیع و بسته بندی، خصوصیات ناشناخته و فرآوری زعفران برای مردم جهان، عدم استفاده از نیروی كار ماهر و تحصیل كرده در زمینه تولید و بازاریابی و وجود موانع ورود انواع ماشین ها و مواد لازم در جهت فرآوری و بسته بندی (كاهش هزینه فرآوری) هم مؤثر هستند».
رستگاری پور و همكاران پژوهشگرش اعتقاد دارند: «شاخص دوم، میزان كمی صادرات زعفران است كه ازجمله زیر شاخص های آن، تقلب و سوءاستفاده افراد سودجو در بخش صادرات است. در بخش صادرات، این معیار از عوامل چالش برانگیز به حساب می آید، بر همین مبنا حذف دلالان و صادركنندگان غیرمجاز و پیشگیری از صادرات بی كیفیت و همینطور توجه به بازارهای هدف صادراتی و سرمایه گذاری در بازارهای جدید و هم اطلاع از بازارهای عرضه و تقاضای داخل و بین المللی، اساساً شكوفایی اقتصادی در بخش ارزآوری زعفران را حاصل خواهد كرد».
بنا بر نظر محققان مجری این پژوهش: «شاخص سوم اثرگذار بر ارزآوری زعفران، تولید است. شاید این بخش نسبت به بخش های فرآوری و صادرات اهمیت كمتری داشته باشد، اما بی توجهی به تولید، باعث بروز برخی از مشكلات مانند قاچاق پیاز زعفران به دیگر كشورها و انفرادی كار كردن زعفران كاران به دلیل كمبود شركت های تعاونی، همینطور بی رغبتی كشاورزان به تولید و درنتیجه كاهش سطح زیر كشت آن و كاهش تولید می شود».
پژوهشگران فوق به منظور غلبه بر مشكلات موجود در این خصوص پیشنهادهایی عرضه داده اند. بنا بر نظر آنان، سیاست گذاری های دولت بایستی در جهت رقابت پذیری این محصول طراحی شود و استفاده از روش های صحیح كشت مكانیزه و با برنامه ریزی، جایگزین شیوه های سنتی شود.
همچنین بر مبنای پیشنهاد آنان، دولت بایستی در جهت كاهش هزینه فرآوری و برای تولید برند ملی زعفران، نظارت بر تقلبات زعفران و حذف دلالان، استفاده از روش های صحیح كشت مكانیزه و تشكیل شركت های تعاونی زعفران كاران و تولید تشكیلات منسجم خرید، توزیع و بسته بندی زعفران گام های مهمی بردارد.
یافته های فوق در نشریه پژوهش های زعفران متعلق به دانشگاه بیرجند انتشار یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب