پاسداشت چهره ماندگار ادب دینی

به گزارش مطب نما، در بین انبوه برنامه های هفته کتاب با پوستر بزرگداشت حجه الاسلام غلامرضا حیدری ابهری در فرهنگسرای اشراق مواجه شدم.

جایگاه او در حوزه ادبیات دینی کودک و نوجوان در ذهنم چنان بود که ترجیح دادم جلسه هیئت مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان را ناتمام بگذارم و خودرا به آن نکوداشت برسانم تا شاید مجالی برای ابراز چند کلمه درباره ی او بیابم. حال که آنجا مقدور نشد، اینجا می نویسم.

او در نوروز سال 1348 در جنوب تهران زاده شد. در مدارس اسلامی درس خواند و در سال 1364 عازم جبهه شد و تا پایان جنگ سه بار مجروح و بستری شد. او از سال 1366 همزمان در عرصه علمیه قم هم مشغول به تحصیل شد.

در حوزه علمیه از محضر اساتیدی چون آیت عظام عبدالله جوادی آملی، موسی شبیری زنجانی و... تا دوره های عالی خارج فقه و اصول و تا رسیدن به اجتهاد بهره برد.

اولین کتاب او سال 1374 منتشر گردید و تا به امروز حدود 180 عنوان کتاب برای خردسالان داشته است. آثار او به زبان های مختلف چون عربی، انگلیسی، مالایی، فرانسوی، آذری و... ترجمه شده است و از این منظر نه فقط در بین نویسندگان حوزوی ادبیات کودک بلکه در بین کل اهالی ادبیات کودک جایگاه ویژه ای دارد.

کتاب های وی از سال 1384 تا حالا جوایز مختلفی در جشنواره های مختلف همچون کتاب سال رضوی، کتاب فصل، جشنواره کتاب دین، جشنواره کتاب های آموزشی رشد، کانون پرورش فکری خردسالان و نوجوانان، کتاب سال حوزه، جشنواره کتاب برتر کودک و نوجوان، کتاب سال سبک زندگی و... به دست آورده اند.

کتاب «خدایا اجازه!» نوشته او که در نشر جمال انتشار یافته به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برگزیده شده و همین طور جایزه جشنواره کانون پرورش فکری خردسالان و نوجوانان را به دست آورده است. کتاب محمد مثل گل بود که سال 1394 توسط انتشارات بوستان فدک منتشر گردید تا حالا بالاتر از 300 هزار نسخه فروش داشته است.

یکی از خصوصیت هایی که جایگاه خاص حیدری ابهری را در تاریخ ادبیات دینی کودک و نوجوان ما رقم می زند، توجه ویژه او به قالب های ناداستان است. او به خوبی نشان داد قالب های شعر و داستان برای انتقال همه آموزه های دینی به خردسالان مناسب نمی باشد و باید مطابق تجربه سایر ادیان و کشورها از ناداستان برای این منظور استفاده نمائیم. همین طور او اثبات کرد که کتاب های ناداستان می تواند به اندازه آثار ادبی و تخیلی و حتی بیشتر مورد استقبال و پذیرش خردسالان واقع گردد.

جامعیت کارهای او هم قابل توجه است. قبل تر عمده کتاب های دینی کودک و نوجوان به دو مبحث اشخاص و رویدادها و حداکثر احکام محدود می شد. اما او توانست به تجربه های موفقی از کتاب های دینی کودکانه در عرصه های اعتقادات، اخلاق و سبک زندگی برسد. ابهری بالاتر از چهل کتاب با مبحث خداشناسی برای خردسالان منتشر نموده است. همین طور او از قالب پرسش و پاسخ برای عرضه متونی مؤثر و کاربردی برای خردسالان به صورت مناسبی بهره برده است.

موضوعات کمتر تجربه شده، خصوصاً در بین آثار تألیفی و آثار دینی از دیگر خصوصیت های اوست که در کتاب هایی چون «از این خونه به اون خونه» (مرگ)، «پول، خدا، بچه ها»، «خاطرات شیطان»، «فکر، کودک، فلسفه»، «ما فرشته ها»، «سرزمین عددهای قرآنی»، «مهربانی با حیوانات» و... نمود یافته است.

باید توجه داشت کثرت آثار ابهری، به سبب کم حجم بودن همه کتاب هایش نیست. او کتاب های حجیم فراوانی با رویکرد دانشنامه ای و مرجع هم در کارنامه خود دارد که هر یک به تنهایی کاری عظیم و در خور محسوب می گردند. «خداشناسی قرآنی کودکان»، «دائره المعارف اسلام»، «پرسمان قرآنی کودک»، «دائره المعارف قرآن»، «فرهنگنامه سوره های قرآن»، «حکایتنامه پیامبر»، «بر ساحل صحیفه»، «دائره المعارف شیعه»، «دائره المعارف سبک زندگی اهل بیت» و «نان و نمک» همچون کتب مرجع و قطور این نویسنده است.

او در حوزه اجتماعی و صنفی هم هیچگاه اجازه سو استفاده به جریان های سیاسی را نداده است و با وجود روحانیت و جانبازی و تعامل با حاکمیت، از همراهی با نگاه های تندرو و خالص سازانه ای که به تخریب و تهدید و تحدید دهها تن از هم صنفان او پرداختند پرهیز کرد.

به جرئت می توان گفت حیدری ابهری از جدی ترین نویسندگان کتاب های دینی برای خردسالان در طول تاریخ ادبیات کودک و نوجوان ایران است. این رای تنها برآمده از تعداد آثار او دراین خصوص نیست. انحصار آثارش دراین خصوص و پرهیز از ورود به سایر حوزه ها، نوآوری های فکری و رسیدن به قالب های قبل تر نیازموده، عرضه آثار حجیم و چند جلدی در موضوعات تخصصی، اقبال عمومی و فروش بالای کتاب ها، اقبال متخصصان و منتقدان و جوایز مختلف از جشنواره ها، راهیابی به بازارهای جهانی، همچون این علل است.

آسیبی که امروزه شاید حیدری ابهری را تهدید کند، تکراری شدن آثار اوست. ناشران مختلف به سبب فروش بالای کتاب هایش مدام از او تقاضای مجموعه های جدید می کنند و این شاید به تکراری شدن و کاهش کیفیت آثار او بینجامد. در عین حال سرعت بالا و شاید آسان گرفتن برخی امور و ردپای دخالت ناشران در سمت و سو دادن به نویسنده و سری سازی آثار همچون نکاتی است که در تعدادی آثار او مشاهده می شود. او می تواند با پرهیز از ورود به کتب غیردینی و همین طور نگارش کتب مشابه در موضوعات واحد و شناسایی حوزه های مغفول دینی همچون اعتقاداتی چون معاد، ظهور، اختیار و... و یا فروعی چون حج، خمس، زکات، و همین طور تمدن اسلامی، مسلمانان، آئین ها و مناسک و بسیاری مطالبی دیگر به چهره ای ماندگار در تاریخ ادبیات کودک و نوجوان ایران بدل شود. به تعبیری او باید تفاوت سادگی ناشی از کودکانه بودن و ساده انگاری ناشی از دید عوامانه و بازاری و سهل گیرانه را بهتر و بیشتر بشناسد و رعایت کند.

برای او طول عمر همراه با سلامت و عزت و عاقبت نیکو آرزومندم.

منبع: مطب نما

1404/08/29

13:00:01

5.0 / 5

تگهای خبر: آموزش , پذیرش , زندگی , سلامت

این مطلب مطب نما را می پسندید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مطب نما

نظرات بینندگان مطب نما در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۲ بعلاوه ۴