در میزگرد نقش دانشگاه ها در مواجهه با آسیب های اجتماعی مطرح شد؛
شایع ترین صدمه های اجتماعی و دانشگاه هایی كه خارج گود مانده اند
خراسان جنوبی فقر فرهنگی و اقتصادی و اعتیاد و طلاقی که به دنبال آن گریبان جامعه را گرفته و حاصلش شده و در کنار آن، کودک آزاری و همسر آزاری بعنوان یکی از شایع ترین صدمه اجتماعی در خراسان جنوبی است که لازم است دانشگاه با توان تحقیقاتی و پژهشی برای حل آن به میدان آید، اما متاسفانه گاهی ارزش این نهاد آن چنان که باید دانسته نمی گردد.
صدمه های اجتماعی حالا جزء جدایی ناپذیر جامعه شده اند و گویی راهی که می تواند ما را از شر این صدمه ها رهایی دهد، بهره گیری از توان تخصصی دانشگاه هاست اما تا چه اندازه، جامعه سیاستگذار، اساتید و دانشجویان خراسان جنوبی را جدی گرفته، به نقششان در حل مسائل آن پی برده و از آنها کمک گرفته است؟ اصلا جامعه دانشگاهی چگونه می تواند به کاهش صدمه های اجتماعی شایع در خراسان جنوبی کمک کند؟
دانشگاه؛ میانبری برای کاهش صدمه های اجتماعی
طالبی، عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور بیرجند در میزگرد "نشست نقش دانشگاه ها در رویارویی با صدمه های اجتماعی در جوامع محلی" گفت: باتوجه به اینکه دانشگاه پذیرای جوانان و نسل جوانان است، افرادی که در آموزش و پرورش جامعه پذیر شده اند به محیط دانشگاه وارد شده و دانشگاه وسیله ای است به جهت اینکه از صدمه های اجتماعی افراد که در مراحل بعدی زندگی با آن مواجه خواهند شد پیشگیری کند.
وی با اشاره به اینکه در این راستا آموزش مهارت های زندگی در دانشگاه بسیار اهمیت دارد، اضافه کرد: همه دانشگاه ها دارای مراکز مشاوره هستند و این امر تاحدی می تواند این پیشگیری را انجام دهد؛ این مورد تا آنجا مهم می باشد که معاونت دانشجویی وزارت خانه به صورت خاص به این مساله پرداخته که در صورت تبلیغ درست می تواند اثربخشی خوبی داشته باشد.
شایع ترین صدمه های اجتماعی
عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور بیرجند با اشاره به اینکه مطالعاتی در حال انجام می باشد و هر ساله وزارت علوم طرح سیمای زندگی را با هدف احصای صدمه های اجتماعی اجرایی می کند، خاطرنشان کرد: شایع ترین صدمه های اجتماعی در شرایط فعلی که دانشگاه ها به سمت دخترانه شدن می روند و 70 درصد آمار دانشجویان را زنان و دختران می سازند همان صدمه طلاق است چونکه در این شرایط شاهد ازدواج های زودهنگام در بستر دانشگاه و بدون شناخت از یکدیگر هستیم و در نتیجه طلاق های بسیاری را باید شاهد باشیم.
طالبی ضمن اشاره به آمار بالای طلاق در سنین پایین زندگی مشترک در کشور و به تبع آن در خراسان جنوبی و بخصوص در ازدواج هایی که بدون شناخت درست از یکدیگر و خانواده ها انجام می شود، اظهار نمود: اعتیاد هم صدمه دیگر است، اما در خراسان جنوبی مصرف الکل و مواد مخدر را مانند باقی استان ها نداریم.
وی ادامه داد: مسلما فسادی که صدمه های اجتماعی بوجود می آورد مانع از رشد و تعالی سایر بخش ها می شود چونکه اگر جامعه را به مثابه موجود زنده درنظر بگیریم صدمه های اجتماعی مانند بیماری است که تمام اجزای این نظام را مورد صدمه قرار می دهد.
عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور بیرجند ضمن اشاره به مهم ترین صدمه های جوامع محلی، اضافه کرد: در جوامع محلی فقر فرهنگی و اقتصادی وجود دارد که منجر به تداوم چرخه فقر شده و در نتیجه صدمه های مختلفی چون اعتیاد و طلاق را به وجود آورده و در نسل های بعدی هم تداوم خواهد داشت.
ضرورت علوم اجتماعی را دریابید
طالبی افزود: دانشگاه ها با برگزاری کرسی های آزاداندیشی و ترویجی برای اعضای هیات علمی و دانشجویان وسیله ای را برای ترویج علم و پیشگیری از صدمه های اجتماعی فراهم نموده اند، اما متاسفانه استقبال خوبی توسط خیلی از دانشجویان از این برنامه ها نمی گردد چون که هدف و دغدغه اصلی آنان نیست.
وی ضمن اشاره به جایگاه علوم اجتماعی در جامعه، اضافه کرد: با عنایت به سیطره علوم اجتماعی بر تمام ابعاد زندگی اجتماعی، این علوم می تواند راهگشا، تبیین کننده و پیشبینی کننده مسائل اجتماعی باشد، اما مساله مهم این است که باید نهادهای اجتماعی و دولت ها به لزوم جامعه شناسی و علوم اجتماعی در حل مسائل اجتماعی پی برده و از آن کمک بگیرند و تا زمانی که این لزوم توسط دولت ایجاد نشود مردم به فکر بهره گیری از آن نخواهند افتاد.
لزوم بومی سازی پژوهشها برای حل صدمه های اجتماعی
معظمه حسن پور، کارشناس مسئول مراکز اورژانس اجتماعی خراسان جنوبی در این میزگرد اظهار نمود: دانشگاه به دو دلیل عمده نقش بسیار مهمی در رویارویی با صدمه های اجتماعی دارد؛ اولا باعنایت به اینکه گروه در دسترس دانشگاه ها اکثریت دانشجویان قشر جوان و دور از خانواده هستند که در معرض صدمه ها و بحران های عاطفی، تحصیلی، فردی، خانوادگی و اجتماعی هستند بنابراین دانشگاه بعنوان دومین کانون تجربه زندگی مشترک و جامعه پذیری دانشجویان نقش موثری در کنترل انحراف از ارزش های مذهبی، فرهنگی، خانوادگی و اجتماعی و کاهش صدمه های اجتماعی دارد.
وی ادامه داد: همینطور آگاهی بخشی به دانشجویان و دادن آموزش های لازم بخصوص در سطح خوابگاه های دانشجویی و عرضه خدمات در زمینه آموزش مهارت های زندگی در طول دوران دانشجویی همچون موارد موثر در کاهش میزان خودپنداره های منفی ومشکلات عاطفی و مسائل بین فردی و سایر صدمه های اجتماعی ویژه این قشر است.
کارشناس مسئول مراکز اورژانس اجتماعی خراسان جنوبی بیان نمود: دوما با توجه به اینکه در دانشگاه ها اکثریت اساتید علمی و پژوهشی و نخبگان اجتماعی و فرهنگی کشور حضور دارند استفاده از توان علمی آنها در جهت شناخت صحیح صدمه های اجتماعی، ترسیم و تحلیل وضع موجود و برنامه ریزی دقیق، گسترش و تدوین برنامه های اجرایی نو و خلاقانه در قالبی نظامند و پیوسته و عرضه راهکارهای علمی کاربردی مطابق با وضعیت بومی هر منطقه به دستگاههای اجرایی با هدف مهار و کنترل صدمه های اجتماعی مقوله دیگری است که دانشگاه می توانند درآن نقش موثری داشته باشد.
حسن پور افزود: همکاری با دستگاههای فرهنگی و اجتماعی مجری در امر کنترل و کاهش صدمه های اجتماعی همچون بهزیستی با انجام پژوهش های میدانی علمی و کاربردی در جهت شناخت دقیق صدمه های اجتماعی هرمنطقه و علل روند تغییرات افزایشی و کاهشی صدمه های اجتماعی بسیار موثر است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا مطالعاتی در مورد شایع ترین صدمه اجتماعی انجام شده است، خاطرنشان کرد: با توجه به وجود زیرساخت های علمی موجود در دانشگاه ها درمورد مطالعات در زمینه شایع ترین صدمه های اجتماعی بهتر است از دانشگاه های استان استعلام صورت گیرد.
وی افزود: اداره کل بهزیستی هم علاوه برتحلیل های داخلی سه ماهه، شش ماهه و 9 ماهه و سالانه برپایه صدمه های اجتماعی گزارش شده به مراکز اورژانس اجتماعی، مطالعات و تحلیل هایی با عنایت به زیرساخت های محدود علمی و اعتباری موجود در بهزیستی در زمینه صدمه های اجتماعی انجام می دهد؛ به صورت مثال درسال 94 اطلس صدمه های اجتماعی و در سال 95 شناسنامه صدمه های اجتماعی و در سال 96 بررسی موارد مبادرت به خودکشی مراکز مداخله در بحران و در سال 97 پژوهش علل وعوامل کودک آزاری مرکز مداخله در بحران شهرستان بیرجند مورد مطالعه قرار گرفت.
کودک آزاری و همسرآزاری؛ مهم ترین صدمه ها در خراسان جنوبی
کارشناس مسئول مراکز اورژانس اجتماعی خراسان جنوبی اظهار نمود: مهم ترین صدمه اجتماعی گزارش شده طی سنوات اخیر به مراکز اورژانس اجتماعی استان، کودک آزاری و همسرآزاری بخصوص از نوع غفلت و مسامحه و جسمی است که درسال 97 پژوهشی با عنوان بررسی علل وعوامل کودک آزاری و اثربخشی خدمات اورژانس اجتماعی درکنترل و کاهش موارد کودک آزاری مرکز مداخله در بحران شهرستان بیرجند انجام شده است.
وی پیشنهاداتی هم عرضه و افزود: با عنایت به گستردگی معضل اعتیاد در میان مشارکت کنندگان در پژوهش، ضرورت برنامه های پیشگیری و جامعه ای در مورد مواد مخدر ضروری بوده و از آنجائیکه بیشترین نوع آزار، غفلت محسوب شده بود؛ نشان دهنده عدم آگاهی خانوادهها از مصادیق کودک آزاری است که احتیاج به آموزش گروهی و جامعه ای در محلات را نشان داده است.
حسن پور با اشاره به اینکه به لحاظ ضوابط باتوجه به تفاوت های فرهنگی در مناطق مختلف باید بومی سازی شود، اضافه کرد: آموزش های مستمر پیشگیرانه در محلات حاشیه ای با توجه به جوانی جمعیت و مهاجر پذیر بودن این مناطق، ضروریست.
وی با اشاره به اینکه توجه به امر مددکاری گروهی برای کودکان و والدینی که دارای مسئله مشابه؛ چه در چارچوب علل و چه در چارچوب پیامد کودکآزاری هستند، خاطرنشان کرد: برگزاری کارگاه های پیشگیرانه توسط در مساجد و خانه محلات جهت آموزش فرزند پروری در خانواده ها، پیگیری پرونده ها با رویکرد توانمند سازی تا حصول نتیجه کامل به منظور تغییر نگرش و رویه خانواده در برخورد با افراد، توجه به کیفیت زندگی رجوع کنندگان، و ارتقای آن در جهت بهبود عملکرد خانواده و کودک، برگزاری کارگاه با همکاری انجمن اولیا و مربیان در مدارس آموزش وپرورش و اجبار به برگزاری دوره های فرزند پروری برای خانوادههای مراجعین هم از دیگر پیشنهادات است.
وی ادامه داد: صدمه های اجتماعی و سایر ابعاد جامعه بخصوص اقتصاد تأثیر متقابل دارند و هردو در روند افزایشی وکاهشی یکدیگر اثرگذار هستند؛ اغلب صدمه های اجتماعی از فقر و مشکلات اقتصادی به وجود می آیند و برعکس افزایش صدمه های اجتماعی منجر به کاهش نیروی انسانی متخصص کارآمد برای رشد اقتصادی جامعه می شوند.
کارشناس مسئول مراکز اورژانس اجتماعی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه هم اکنون جوامع محلی بیشتر درگیر صدمه هایی چون اعتیاد، مشکلات اقتصادی وخشونت های خانوادگی هستند، اضافه کرد: دانشگاه را میتوان محل زایش تفکر دانست و وجود اساتید و دانشجویان نخبه علمی و پژوهشی در دانشگاه ها نقش مهمی در ایجاد اندیشه جدید در کنترل و کاهش انحرافات اجتماعی و صدمه های اجتماعی دارد.
حسن پور اظهار نمود: ضمنا باید بر ضرورت تطابق فعالیتهای علمی و پژوهشی دانشگاه ها با برنامه های دستگاههای اجرایی به صورت منظم و همگرایی و هم افزایی دانشگاه ها با دستگاههای فرهنگی و اجتماعی استان تصریح کرد.
کمک هایی که دانشگاه می تواند برای کاهش صدمه های اجتماعی انجام دهد
محمد اکبری، مدیر امور اجتماعی دانشگاه بیرجند هم در این میزگرد اظهار داشت: دانشگاه دو کارکرد آموزشی و پژوهشی دارد، در بخش آموزشی ایفای نقش رسمی و نقش آموزش های غیررسمی را برعهده دارد.
وی بیان نمود: بحث عمده در حوزه صدمه ها نقش غیر مستقیم دانشگاه و نقش آفرینی در کاهش صدمه های اجتماعی است؛ وقتی در دانشگاه کنار حوزه تخصصی که دانشجویان درس می خوانند، کانون ها و تشکل ها تشکیل می شود، این امر می تواند به حل صدمه های اجتماعی کمک نماید.
وی با اشاره به اینکه بدین ترتیب دانشجویی که وارد جامعه می شود می تواند خود عاملی برای کاهش صدمه های اجتماعی باشد، اضافه کرد: در بعد پژوهش دانشگاه دو کارکرد دارد؛ مطالعاتی که انجام می شود همچون عوامل اثرگذار صدمه های اجتماعی هستند و دیگری رصد صدمه های اجتماعی است.
مدیر امور اجتماعی دانشگاه بیرجند بیان نمود: بعد از آنکه صدمه های اجتماعی مشخص شد، نقش دوم پژوهش این است که با مطالعات کیفی عمیق این صدمه ها بررسی شود تا راهکارها مشخص شود.
پرداختن به حوزه صدمه های اجتماعی تنها کار دانشگاه نیست
اکبری با اشاره به اینکه بعد از پژوهشها نوبت دستگاههای متولی مانند ورزش و جوانان است تا نتایج را در محیط واقعی استفاده کنند، اضافه کرد: باید توجه کرد که پرداختن به حوزه صدمه های اجتماعی کار دانشگاه تنها نیست و سازمان های دیگر هم متولی هستند و باید همپای دانشگاه پیش روند.
وی ادامه داد: وقتی این فعالیت ها انسجام یابد موازی کاری اتفاق نخواهد افتاد و کاری که در حوزه عمل انجام می شود مبتنی بر نظر متخصصان است، اما متاسفانه فعالیتهای تاثیرپذیری انجام نشده است.
مدیر امور اجتماعی دانشگاه بیرجند بیان نمود: سیستم های اداری هنوز پذیرای دیدگاه متخصصان و پژوهشها نیست؛ باید دید چند سازمان در طول سال به دانشگاه مراجعه نموده اند و مطالبه پژوهش هایی را داشته اند که در آن مکان وجود دارد.
دانشگاه هایی که در حل مسائل صدمه های اجتماعی به بازی گرفته نمی شوند
اکبری ضمن اشاره به اینکه سازمان ها باید خویش را نیازمند دانشگاه و فعالیتهای پژوهشی بدانند و متقاضی نتایج پژوهشها باشند، خاطرنشان کرد: این ارتباط هرچه بیشتر شکل بگیرد، بهتر میتوان کار کرد، اما تا زمانی که این احساس نیاز صورت نگیرد هرکسی طبق شیوه نامه خود رفتار می کند.
وی ضمن اشاره به اینکه حالا پژوهش هایی انجام شده که قابل کاربست است، اضافه کرد: دانشگاه تابحال بعنوان مرکزی پژوهشی بود و ارتباط کمی با جامعه داشت، اما حالا این رویکرد وجود دارد که تمام رسالت دانشگاه در جهت حل مسائل بومی و محلی است.
مدیر امور اجتماعی دانشگاه بیرجند با اشاره به اینکه نقش آفرینی دانشگاه در این عرصه در بطن جامعه کمی زمان می برد تا شکل بگیرد، خاطرنشان کرد: علوم تربیتی و علوم اجتماعی جایگاه بارزی دارد، اما هنوز جایکاه خویش را نیافته، حرکت خوبی شروع شده و باید به مسائل پرداخت.
لزوم کوشش برای تعامل و ارتباط دانشگاه با جامعه
اکبری با اشاره به اینکه حالا دفتر ارتباط با جامعه، مرکز مشاوره دانشگاه و مرکز شتاب دهنده در دانشگاه فعال است، اضافه کرد: استارتاپ ها و کارگاه های زیادی داریم تا ارتباط جامعه و دانشگاه حفظ شود.
وی افزود: دفتر ارتباط با جامعه هدفش این است که زمینه را برای نقش آفرینی دانشگاه در محیط پیرامونی و زمینه رابطه بیشتر را فراهم آورد، اضافه کرد: حالا نگاهی که اتفاق افتاده این است که تعامل دانشجویان با محیط واقعی کار را برقرار می نماییم و برنامه درسی را در سازمان ها و محیط های واقعی کار طرح ریزی می نماییم.
مدیر امور اجتماعی دانشگاه بیرجند بیان نمود: حالا باتوجه به شیوع ویروس کرونا، در فضای مجازی کانون های فرهنگی، اجتماعی با مخاطبان بسیار شکل گرفته اند و علاوه بر آن کانون تولید محتوا در فضای مجازی بسیار فعال است.
اکبری افزود: مهم ترین عاملی که به دانشگاه برای نقش آفرینی بیشتر کمک می نماید این است که دانشگاه ها این روابط را تسهیل کنند و سازمان ها هم از ورود دانشجو استقبال کرده و مسیر مشخص و روشن را جلوی پایش بگذارند تا ایده های خویش را عملیاتی کند چونکه این امر بسیار مهم می باشد که سازمان ها تکلیف خویش را در ارتباط با دانشجو بدانند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، یکی از دغدغه های امروز جامعه ایرانی فراوانی و افزایش بروز صدمه های اجتماعی است که ابعاد دیگری در جنبه های روانی و فرهنگی را به خود معطوف داشته است؛ مهم تر اینکه این صدمه ها بیشتر گریبان جوانان را گرفته؛ صدمه هایی که گاهی تا آخر زندگی با آنان خواهد بود؛ در این میان دانشگاه ها که مرکز اصلی رفت و آمد جوانان هستند؛ می توانند با مهندسی فرهنگی و بهره گیری از توان تخصصی به پیشگیری و کاهش صدمه های اجتماعی کمک نماید.
دفتر نیاز سنجی و مطالعات فرهنگی جهاددانشگاهی استان با همکاری ایسنا و سازمان دانشجویان میزگردی با مبحث "نشست نقش دانشگاه ها در رویارویی با صدمه های اجتماعی در جوامع محلی" تشکیل داده و در آن به بیان راهکارهای بهتر در این عرصه پرداخته است.
منبع: مطب نما
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب