در یك مطالعه دانشگاهی بررسی شد
آلودگی هوای تهران در 16 سال گذشته چه تغییری كرده است؟
نتایج بررسی ۱۶ ساله آلودگی هوای تهران نشان داد كه سطح غلطت اغلب آلاینده ها به غیر از مونوكسید كربن و دی اكسید گوگرد، بیشتر از دو تا چهار برابر استانداردهای ملی و بین المللی است. متوسط شاخص آلودگی هوای سالانه هم در سال های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۶ رشد نامطلوب ۱۱ درصدی داشته و بیشترین روزهای آلوده تهران در ماه های آذر و دی است.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، بر مبنای داده های مرکز آمار ایران، کلان شهر تهران در روز بیشتر از ۱۲.۵ میلیون نفر و در شب حدود ۹ میلیون نفر جمعیت دارد. بررسی ها نشان داده این شهر روزانه بیشتر از ۱۷ میلیون رفت وآمد دارد و سالانه ۷۲۶ هزارتن آلودگی تولید می کند. مهم ترین منبع انتشار این آلودگی منابع متحرک موتوری هستند.
این عوامل انسانی در کنار هندسه شهری و تأثیر عوامل طبیعی و جغرافیایی شهر و اقلیم منطقه سبب شده که هوای سالانه تهران از هر سه روز، یک روز نامطلوب باشد و این شهر بعنوان یکی از آلوده ترین شهرهای جهان شناخته می شود.
بررسی ها نشان داده که بیشتر پژوهش های انجام شده در مورد وضعیت کیفیت هوای تهران در حوزه سلامت و تاثیرات آن بوده است و به مساله مهم تغییر اقلیم و تأثیر آلاینده های موثر بر این تغییرات توجه نشده. همینطور مطالعاتی در مورد روند تغییرات آلودگی هوا در بلندمدت انجام نشده است.
بدین منظور الهام پیشداد و بهلول علیجانی؛ پژوهشگران گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه خوارزمی به همراه همکارانشان در این دانشگاه، برای بالا بردن آگاهی تخصصی مسئولین جهت چگونگی تدوین استراتژی ها و سیاست های ضروری برای بهبود کیفیت هوای تهران، مطالعه ای طراحی کردند.
در این مطالعه از داده های آماری کلیه ایستگاه های سنجش آلودگی شرکت کنترل کیفیت هوای مناطق ۲۲گانه شهر تهران در بازه زمانی ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۶ استفاده شد. این داده ها شامل وضعیت بلندمدت سالانه، فصلی و ماهانه شاخص AQI و غلظت ۶ آلاینده موثر بر تغییر شرایط اقلیمی یعنی مونواکسید کربن (CO)، دی اکسید گوگرد (SO۲)، دی اکسید نیتروژن (NO۲)، ازن (O۳)، ذرات معلق کم تر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) و ذرات معلق کم تر از ۱۰ میکرون (PM۱۰) بودند.
شاخص AQI شاخصی است که با محاسبه غلظت های ذکر شده میزان آلودگی محیط را گزارش می کند. میزان این شاخص از صفر تا ۵۰۰ متغیر است و هر چه عدد بزرگ تر باشد، نشان دهنده آلودگی بیشتر است. در این شاخص عدد بین صفر تا ۵۰ نشانگر وضعیت هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ وضعیت متوسط و سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک می باشد.
نتایج بررسی روند بلندمدت ۱۶ ساله وضعیت هوای شهر تهران نشان داد که باآنکه در این بازه زمانی میزان دو آلاینده مونواکسید کربن و دی اکسید گوگرد به علت اجرای سیاست های ارتقای کیفی فناوری ساخت و سوخت مصرفی وسایل نقلیه، تا سطح استانداردهای ملی و بین المللی کاهش داشته است؛ اما در مورد سایر آلاینده ها شرایط به این صورت نیست. سطح غلظت بیشتر آلاینده ها دو تا چهار برابر بیشتر از حدود استاندارد ملی و بین المللی است.
در این مطالعه سه دوره کلی برای آلودگی هوای شهر تهران تعیین شد: دوره اول: سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ (مونوکسید کربن)، دوره دوم: ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸ (ذرات معلق کم تر از ۱۰ میکرون) و دوره سوم: ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۶ (ذرات معلق کم تر از ۲.۵ میکرون).
بررسی ها مشخص کرد که دوره سوم با ۱۱ درصد رشد نامطلوب در شاخص AQI سالانه و کاهش ۱۹ درصد در مجموع فراوانی روزهای مطلوب و افزایش ۳۳ درصدی روزهای نامطلوب، آلوده ترین دوره در شهر تهران بوده است.
روزهای آلوده از نظر فصلی و شرایط جوی هم بررسی شدند. مشخص شد که به علت تأثیر شرایط جوی خاص هر فصل بر افزایش و تشدید غلظت آلاینده ها، سالانه دو پیک آلودگی در دوره های سرد و گرم وجود دارد.
بر این اساس مشخص شد که ۴۱ درصد از روزهای آلوده سالانه متعلق به فصل تابستان است و کیفیت نامطلوب هوا در این فصل ناشی از غلظت های بالای آلاینده های ذرات معلق کم تر از ۱۰ میکرون، ذرات معلق کم تر از ۲.۵ میکرون و ازن است. پیک ماهانه آلودگی در فصل گرم در ماه های خرداد، تیر و مرداد اتفاق می افتد.
۵۹ درصد از روزهای نامطلوب سالانه در دوره سرد بخصوص زمستان است و این آلودگی به علت غلظت های بالای آلاینده های ذرات معلق کم تر از ۱۰ میکرون، ذرات معلق کم تر از ۲.۵ میکرون و دی اکسید نیتروژن اتفاق می افتد. پیک ماهانه آلودگی در فصل سرد مربوط به ماه های آذر و دی بوده است.
از دوره سوم آلودگی به بعد (۱۳۸۹ تا ۱۳۹۶) کیفیت هوای تهران تنها در حدود ۲ درصد از روزهای سال در سطح پاک قرار داشته و یک سوم از روزهای سال آلوده بوده است. بیشترین درصد فراوانی روزهای نامطلوب در دوره سرد سال بخصوص اواخر پاییز تا اوایل زمستان ثبت شده که نسبت به دو دوره قبل رشد نامطلوبی داشته است.
مطالعات نشان داده که شرایط اقلیمی از راه کاهش سامانه های همدید فعال جوی، رخداد پایداری ها، وارونگی دمای سطحی، افزایش دما و تابش، کاهش باران و باد موثر و... در افزایش و تشدید غلظت آلاینده ها بسیار موثر است.
به قول پژوهشگران این مطالعه: «تدوین استراتژی های میان مدت سخت گیرانه تر در کاهش گسیل آلاینده های جوی نه تنها در بهبود آلودگی کلان شهر تهران مؤثر است، بلکه می تواند همسو با تلاشهای بین المللی سیاست های بلندمدت در تعدیل تغییرات اقلیمی را پشتیبانی کند».
نتایج این مطالعه تابستان سالجاری (۱۳۹۹) به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «تحلیل وضعیت بلندمدت آلاینده های اصلی و تعیین دوره های آلودگی هوا در کلان شهر تهران» در فصل نامه «فیزیک زمین و فضا» متعلق به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، انتشار یافته است.
منبع: مطب نما
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب