رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تاكید كرد
نقش فرهنگ و ادبیات در مبارزه با كرونا
به گزارش مطب نما رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در رابطه با بیماری كرونا اظهار نمود: آنچه به ابعاد انسانی، اجتماعی، فرهنگی و تمدّنی مربوط می شود اینكه، باید اذعان كرد حضور كارساز در این میدان در هیچ نقطه ای از جهان به تنهایی كار دولت ها و حكومت ها نیست و مردم خود باید میدان دار باشند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، دکتر حسینعلی قبادی در مراسم اختتامیه همایش مجازی چهار روزه ابعاد انسانی- اجتماعی مسئله کرونا در ایران، سخنان خودرا با موضوع «بیم ها و امیدها در فضای کرونا» بیان کرد.
وی اظهار داشت: با شیوع گسترده و سراسری ویروس کرونا، این روزها جامعه ی بشری با وضعیتی روبروست که بنظر می رسد در تاریخ جهان، نظیر آن، دیده نشده و آدمی در حوزه پیش گیری از صدمات و تبعات آن نیز تابحال چنین عزمی مشترک را تجربه نکرده است. تصمیم همگانی بشر در مقابل این پدیده با دیگر حوادث طبیعی یا زیست محیطی کاملاً متفاوت به نظر می رسد؛ حتی با حوادث هولناک بشرساخته ای مانند رخداد مهیب و اهریمنی بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی (که البته هنوز انسان ها در حیرت ازآن جنایت هولناک به سر می برند).
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: در دیگر رخدادهای طبیعی، زمان و مکان مشخص است و در هیروشیما و ویتنام بمب انداز و تیرافکن معلوم، ملموس و معین بود؛ اما این دفعه موجود موذی بسیار کوچک، که قامت آن کمتر از سر سوزنی است، بشریت را به حقارت گرفته و در مصافش با حریف که جمعی بزرگ و قدرتی سترگ را تشکیل می دهد، آنان را به تعظیم وا داشته است و حیرت آورتر اینکه آنان که قدرتمندترند و در ادعای آقایی جهان پرخروش تر، در این معرکه عاجزتر مانده اند.
وی اظهار داشت: پرداختن به این مقال، مجالی دیگر می طلبد؛ آنچه به ابعاد انسانی، اجتماعی، فرهنگی و تمدّنی مربوط می شود اینکه، باید اذعان کرد حضور کارساز در این میدان در هیچ نقطه ای از جهان به تنهایی کار دولت ها و حکومت ها نیست و مردم خود باید میدان دار باشند، خصوصاً دولت های توسعه طلب و اقتدارگرایی که آسایش انسان و رفع دغدغه های وی در اولویتشان نیست- که اگر می بود چنین مصیبتی در این ابعاد پیش نمی آمد- پس در این حوزه، حضور همه سرمایه های اجتماعی، امکانات مادی و معنوی جامعه ی بشری می تواند راهگشا باشد و اینگونه است که ادبیات، این شیرازه ی پیونددهنده شاخه های علوم انسانی و حلقه ی واسط تمدن بشری به مثابه ی گستره ای بیکران در خلق امید و زدودن ناامیدی، بیم و اضطراب، می تواند عنصری مهم در تقویت منظومه ی سرمایه های معنوی ملت ها به شمار آید و نقشی کارساز در توانمندتر کردن انسان ها و تقویت اعتماد به نفس آنان ایفا کند. همان ادبیاتی که در آثاری همچون هزارویک شب تا در جستجوی زمان از دست رفته، تجلی پیدا کرده و مایه ی آرامش انسان شده و از هدم بشر جلوگیری کرده است. همان ادبیاتی که در شاهنامه ی فردوسی اینگونه متجلی شد.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی همین طور به دیگر آثار ادبی اشاره و اظهار نمود: در سنایی و عطار و مولوی و سعدی و حافظ این مساله به اوج رسید و صلح و مدارا و ترسیم جهان عاری از خشونت را در محور درون مایه های خود قرار داد. در ایام اخیر شاهد بودیم که خبرگزاری ها از سخنان نخست وزیر اسپانیا (پدرو سانچز) نوشتند که با بهره بردن از سروده ی پرمایه و جهانی سعدی بزرگ، از همگان دعوت می کرد که در مبارزه با این بلای عالم گیر در اندیشه ی کمک به یکدیگر باشند.
وی افزود: ادبیات فارسی مشحون از ظرفیت هایی سازنده درتقویت امید اجتماعی و شوق به زندگی است. ظرفیت هایی که در این نوشتار کوشش شده تا به گوشه ای از آنها اشاره شود. از این رهگذر، توان ادبیات فارسی در مواجهه با دوره هایی که اجتماع را رکود و فَترت فرا می گرفته و انسان ها با یأس و ناامیدی روبرو می شدند، بوسیله امیدبخشی اجتماعی و تقویت الفت و محبت بینافردی و اجتماعی نشان داده شود.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اظهار نمود: اولویت آن است که دولتمردان ایران نیز - که به سرچشمه ی چنین ادبیاتی متصلند- بیش از بیگانگان به بازآفرینی و بهره گیری از چنین شاهکارهایی دل بندند و قدر علوم انسانی را بهتر بدانند. علوم انسانی میراثی قدسی که در گذشته، عمدتاً در ادبیات تجلی پیدا می کرد و فلسفه، فرهنگ، آئین و باورها، آموزه های دینی و ملی همه را دربرداشت. بنا بر این در این جستار به ظرفیت امیدآفرینی برای جامعه ی امروز از نظرگاه مولوی متمرکز می شود.
وی افزود: به راستی، مولوی انسانی امیدوار است و رشته ی طلایی امید به شکلی ناگسستنی با تار و پود اشعار او پیوند یافته است. از «آفتاب امید» می گوید و از «کوی نومیدی» بر حذر است: «ناامید را خدا گردن زده است» (مثنوی).
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اضافه کرد: به طورکلی، مسئله امید در خیلی از داستان های مثنوی سبب گسترش پیرنگ روایت شده است. مولوی، اعتقاد به وصال حق را سرچشمه امید و نشاط بر می شمرد. او وصال را در گروی بندگی حقیقی و عمل به «موتوا قبل ان تموتوا» می داند و معتقد می باشد که «وجود آدمی اقتضای بی رنگی و پاکی دارد و رنگ و آلودگی بعدا بر آن عارض گشته... انسان می تواند بار دیگر، خودرا از اسارت رنگی که بر او عارض گشته است، برهاند...»
به گفته وی آفرینش و پویایی ادبی در اشعار مولانا از تجلیات امید در وجود است. «نوشدن و نوگفتن، خصوصیت مولوی بود؛ چونکه او به دریا متصل بود و کسی که به دریا متصل است و به خزانه های اختتام ناپذیر دسترس می یابد، همیشه سخنان تازه دارد» (سروش، 1379، 6). حتی حزن مولانا نیز حزنی عرفانی است که در مبادی و سرآغازهای خود با الفت و امید استعلایی در پیوند است. به بیان دیگر، «غم عاشقان مقدمه ی طرب آنهاست. این غم، غم دنیا نیست؛ غم تنهایی هم نیست؛... غم جدایی است. این غم با شادی قابل جمع است» (سروش، 1379: 68-69).
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اضافه کرد: آنچه از نظر گذشت، گوشه هایی بود از سر زندگی، امید و میل به آفرینش در ادبیات کلاسیک فارسی. ادبیاتی که با ظرفیت های سترگ خود در طول قرن ها تاریخ پرفراز و نشیب ایران سرمایه ای برای وحدت ملی، انسجام اجتماعی، امید به رهایی و میل به آفرینش بوده است. بر همگان خصوصاً اصحاب قدرت و دولت می باشد که با شناخت و عزمی شایان در این برهه ی حساس در استواری و بالندگی چنین سرمایه ای گران بها و ملتی فداکار و شریف که در طول تاریخ پرفراز و نشیب ایران، میراث دار این سرمایه ی ملّی و معنوی بوده و همیشه بر سختی ها و مشکلات و ناامیدی ها غلبه کرده است، همت گمارده در تقویت روحیه ی امید کوشا باشند که به یاری خداوند بزرگ ایران امروز نیز باتوجه به این میراث گران بها از موج وحشت، ناامیدی و یأس آلودگی این روزهای کرونایی عبور کند و آفتاب زندگی را از پس سایه های مرگ بازشناسد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب