آتش سوزی جنگل چه بلایی بر سر خاك می آورد؟
به گزارش مطب نما نتایج یك پژوهش نشان داده است وضعیت خاك جنگل ها حتی با گذشت زمان های طولانی بعد از آتش سوزی بهبود نیافته و سیستم خاك به زمانی فراتر از ده سال برای بهبود نیاز دارد.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، در دوره زندگی انسان، خاک منبعی غیرقابل تجدید، محیطی پویا، موثر بر بارخیزی محصولات و از عوامل تعادل زیست محیطی است. در اکوسیستم های مختلف مانند مراتع، بوته زارها و جنگل ها از شاخصهای مختلف فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک جهت بررسی تغییرات به وجود آمده در خاک بعد از آتش سوزی استفاده می شود. محققان در پژوهشی با عنوان" مقایسه برخی شاخصهای فیزیکو-شیمیایی و میکروبی خاک در سال های بعد از آتش سوزی در جنگل های زاگرس شهرستان پاوه" این مورد را بررسی نموده اند.
در این پژوهش که توسط مصطفی صادقی فر، دانش آموخته علوم و مهندسی خاک دانشگاه رازی، علی بهشتی آل آقا، استادیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه رازی و مرتضی پوررضا، استادیار گروه منابع طبیعی دانشگاه رازی انجام شده است آمده: « منطقه مورد مطالعه بخشی از جنگل های شاخه زاد بلوط زاگرس، واقع در شهرستان پاوه در استان کرمانشاه بود که از نظر مختصات جغرافیایی در محدوده طول های جغرافیایی 46 درجه، 22 دقیقه، 03 ثانیه و 46 درجه، 21 دقیقه، 21 ثانیه، و عرض های جغرافیایی 35 درجه، 04 دقیقه و 9 ثانیه و 35 درجه، 03 دقیقه و 45 ثانیه قرار دارد.»
بر مبنای آن چه در این مقاله بیان شده است، آب و هوای منطقه مورد پژوهش، معتدله سرد و میانگین سالانه بارندگی 674 میلی متر و میانگین سالانه دما 12.5 درجه سانتی گراد است. مهم ترین گونه گیاهی این منطقه، بلوط ایرانی است که به علت دخالت و تخریب به فرم رویشی شاخه زاد دیده می شود.
نویسندگان این مقاله، به منظور ارزیابی و مقایسه تغییرات خصوصیت های فیزیکی- شیمیایی و بیولوژیک خاک در سال های بعد از آتش سوزی در منطقه مورد نظر سه مکان را به نحوی انتخاب کردند که زمان بعد از آتش سوزی آنها متفاوت بود و شامل یک، سه و ده سال بعد از آتش سوزی می شد. این سه مکان در نزدیکی یکدیگر قرار داشتند و دارای فاصله یک کیلومتری از یکدیگر بودند و هر سه مکان از نظر بافت خاک و پوشش گیاهی منطقه یکسان بودند.
در این پژوهش آمده است: « در این رویشگاه و در این مطالعه، انجام مانورهای نظامی دلیل اصلی وقوع آتش سوزی بوده است. با عنایت به این که به صورت کلی جنگل های زاگرس دارای تاج پوشش باز هستند و درختان از هم فاصله نسبتا زیاد دارند آتش سوزی از راه تاج درختان گسترش نمی یابد، بلکه از راه پوشش علفی سطحی توسعه پیدا می کند. از آن جا که شدت آتش سوزی از مهم ترین عوامل اثرگذار بر دگرگونی خاک است، در این پژوهش تلاش شد که همه تیمارهای آتش سوزی دارای سوختگی با شدت متوسط باشند.»
محققان در نزدیک ترین نقطه به هر تیمار، یک شاهد در نظر گرفته اند که شامل C1، C3 و C10 و به ترتیب مربوط به تیمارهای یک، سه و ده سال بعد از آتش سوزی بود. در هر مکان انتخاب شده و شاهد مربوط به آن تعداد چهار نمونه تلفیقی از خاک( در مجموع 24 نمونه) به صورت تصادفی و از عمق 20-0 سانتی متری سطح خاک برداشت شد. همینطور در هر منطقه نمونه های دست نخورده به منظور تعیین جرم مخصوص ظاهری به روش استوانه برداشت شد.
محققان بعد از انجام آزمایش های شیمیایی و فیزیکی می گویند: «پس از آنالیزهای مختلف، مشخص شد برخی شاخصهای فیزیکی خاک گرفتار تغییرات نشدند و برخی دیگر به زمانی کمتر از ده سال برای بهبود نیاز داشتند. بیشتر شاخصهای شیمیایی خاک در انتها ده سال به سطح پیش از آتش سوزی بازگشتند. از میان این خصوصیت ها، کربن آلی خاک، نیتروژن و فسفر خاک از مهم ترین شاخص هایی هستند که به زمانی بیشتر از ده سال برای بهبود به سطح پیش از آتش سوزی نیاز دارند. نتایج نشان داد آتش سوزی در این جنگل ها، اثرات مهمی بر این شاخصهای بیولوژیک دارد.»
در بخش دیگری از این پژوهش آمده است: « در خاک های تحت آتش سوزی، عناصر غذایی در نتیجه رسوب خاکستر برای میکروارگانیسم افزایش یافته که در نتیجه آن بهبود سریع بیومس میکروبی انجام شده است. نتایج آنالیز تشخیصی که همه خصوصیت ها و میزان تغییرات آنها را با هم تحلیل می کند نشان داده است که حتی با گذشت زمان های طولانی بعد از آتش سوزی بهبود نیافته و سیستم خاک به زمانی فراتر از ده سال برای بهبود نیاز دارد.»
این مقاله در نخستین شماره ی سی ودومین جلد نشریه پژوهش های خاک انتشار یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب