مروری بر نتایج یك پژوهش؛
چرا سكونت گاه های غیر رسمی مهمند؟
مطب نما: داشتن مسكن یا سر پناهی مناسب كه امروزه در قالب حقوق شهروندی تعریف می شود، جزو حقوق بنیادین شهروندان هر سرزمینی بشمار می رود. چنین حقی در قوانین اساسی ملل عالم و همچون ایران به رسمیت شناخته شده و دولت ها موظف شده اند شرایط دستیابی خانواده ها به مسكن متعارف را فراهم آورند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، طی دهه های اخیر به تدریج محلات نابسامان و سكونتگاه های غیر رسمی بطور عمده در حاشیه شهرهای بزرگ كشور، خارج از برنامه رسمی توسعه شهری و به صورت خود رو شكل گرفته و گسترش یافته است. اسكان غیر رسمی در ایران مانند خیلی از دیگر كشور های جهان، پدیده ای رو به رشد است كه شهرهای كشور را با مسائل جدیدی رو به رو ساخته است.
در مقاله ای كه درباب بررسی تاثیرسكونت گاه های غیر رسمی بر احساس امنیت اجتماعی، توسط تیم پژوهشگران متشكل از اكرم ملكیان( دانشجوی كارشناسی ارشد جامعه شناسی)، اسماعیل عبداللهی(دانشجوی كارشناسی ارشد جامعه شناسی) و مریم یار محمد توسكی(استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراك)با استفاده از نرم افزار های سیستم اطلاعات جغرافیایی و گوگل ارث انجام شده، آمده است: « اسكان غیر رسمی، به جهت ایجاد فقر و گسترش آن و نیز به مخاطره انداختن محیط زیست و تحمیل هزینه های سنگین برای حل مشكلات، تهدیدی جدی برای پایداری و انسجام جامعه شهری تلقی می شود. سكونت گاه های غیر رسمی بعنوان آیینه تمام نمای مسائل شهری، جایگاه و اهمیت خاصی در تحقیقات علمی پیدا كرده است.»
در این مقاله، درباب پیدایش سرمایه داری آمده است: « آنچه امروزه به نام مشكل مسكن مطرح می شود، محصول سر بر آوردن و بالیدن نظام سرمایه داری است. در دوران های ما قبل سرمایه داری، بخش عمده جمعیت در روستا ها و مزارع زندگی می كردند و به دست خود برای خود سرپناهی تدارك می دیدند. از طرف دیگر، اختلاف طبقاتی بین عوام و خواص مانند امروز عمیق و گسترده نبود. ضمنا مسكن تنها بر پایه ارزش مصرف، یعنی ارضای نیازی پایه ای ارزیابی می شده است.»
در ادامه این مقاله در ارتباط با تعریف مسكن برای اقشار مختلف جامعه آمده است: « برای ثروتمندان مسكن، ویلایی است كه از اساس بر پایه ذائقه آنان ایجاد می شود و در ضمن باید منعكس كننده جایگاه اجتماعی ایشان نیز به حساب آید و در رقابت نو كیسه گان حرف اول را بزند. برای طبقه متوسط، مسكن سر پناهی است كه آماده خریداری می شود و امروزه بیشتر شكل آپارتمان به خود می گیرد و فضایی خصوصی تلقی می شود. برای طبقه كارگر، مسكن انبوه، الگویی رایج است و نیاز مصرفی را ارضاء می كند؛ اما مسكن برای بیكاران پنهان جهان سومی هر جایی است كه خانواده پر جمعیت را از سرما، باد، طوفان، سگان ولگرد و ناامنی دنیای تیره شبانگاهان در امان نگاه می دارد.»
پژوهشگران در این مقاله آورده اند: « فقر مسكن در ایران در مناطق شهری عموما به صورت اسكان غیر رسمی جلوه كرده و در حال گسترش است. سكونت گاه های غیر رسمی شامل مساكن خود رو و بدون هویت قانونی می باشد كه در اطراف شهر ها بطور نامنظم پراكنده شده اند. واحد های مسكونی آن با مصالح بی دوام و كم دوام و فرسوده ساخته شده و تجهیزات و خدمات شهری آن ناكافی است.»
در نتایج این پژوهش آمده است: « اسكان بشر نقشی تمدن ساز در پروسه تاریخی توسعه جوامع داشته است و در این فرایند، شهرها به مثابه برترین سطح اسكان، كانون ایفای این نقش بوده اند. چشم انداز توسعه جهانی نشان میدهد این نقش همچنان تداوم دارد و این مهم در گرو حفظ محیط زیست است. از پدیده های عمده ناپایدار كننده شهری خصوصاً در كشور ما اسكان غیر رسمی بعنوان گونه ای از شهرنشینی با مشكلات حاد است كه رو به گسترش نیز هست. امروز كه سكونت گاه های غیر رسمی بعنوان یك واقعیت و بخش انكار ناپذیر شهر های كشورمان پذیرفته شده اند، تقویت قسمتی از جنبه های مثبت و تضعیف جنبه های منفی این سكونت گاه ها با تاكید بر امكانات بالقوه و بالفعل موجود در فضا ها امكان پذیر است.»
این پژوهش در شماره نهم فصلنامه پژوهش های جامعه شناسی معاصر انتشار یافته است.
منبع: مطب نما
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب