مروری بر یافته های پیمایش ملی فرهنگ پوشش و حجاب:
چند درصد زنان ایرانی به حجاب اعتقاد دارند؟
مطب نما: نتیجه بررسی های صورت گرفته در چارچوب پیمایش ملی فرهنگ پوشش و حجاب گویای آن می باشد كه 88/9 درصد از زنان پاسخگو گفته اند اساساً به حجاب اعتقاد دارند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، دفتر برنامه ریزی پژوهش های كاربردی معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی پژوهشی پیرامون "عفاف و حجاب" را توسط مهدی فرجی و نفیسه حمیدی انجام داده است:
پژوهش «یافته های پیمایش ملی فرهنگ پوشش و حجاب» در سال ۱۳۹۵ با هدف فهم روند تغییرات پوشش و حجاب نسبت به سال ۱۳۹۰ توسط دفتر برنامه ریزی پژوهش های كاربردی صورت گرفته است. هدف اصلی پژوهش عبارت از «بررسی پوشش و حجاب زنان در زندگی روزمره» است.
اهداف جزئی این پژوهش نیز عبارتند از:
-ارائه تصویری از تنوعات پوشش و حجاب زنان در زندگی روزمره،
-ترسیم نگرش های متنوع نسبت به پوشش و حجاب،
-به تصویر كشیدن تیپ بندی از اشكال حجاب و پوشش بر حسب محیط های اجتماعی مختلف و فضاهای فرهنگی متفاوت،
-مشخص كردن عملكردهای زیبایی شناسانه ی زنان نسبت به پوشش،
-بررسی وضعیت اعتقاد به حجاب،
-سنجش نگرش به احكام حجاب،
-مطالعه میزان عمل به احكام حجاب و
-بررسی وضعیت اخلاق حجاب.
ذیل عنوان «مدل نظری» عام بودگی و خاص بودگی پوشش در ایران از خلال دو مفهوم «پوشش» و «حجاب» بررسی شده و سعی شده است تا با استفاده از دیدگاه های دینی موجود در باب حجاب، خاص بودگی پوشش در ایران نشان داده شده و ابعادی برای حجاب طراحی شود.
اگرچه نمی توان این مفهوم را در چند بعد خلاصه كرد، اما با محدودیت ها و اهداف پژوهش حاضر و با عنایت به این كه حجاب علاوه بر نمودهای بیرونی آن متكی بر منظری اعتقادی و نگرشی است، تلاش شده است اعتقاد به حجاب و به تبع آن اعتقاد به احكام آن و هم چنین نگرش اخلاقی حاكم بر آن بررسی شود و در كنار این، مناظر اعتقادی و نگرشی، عمل به حجاب نیز مد نظر قرار گیرد.
باید یادآورشد پوشش ابعاد عامی هم دارد كه بیشتر از آن كه ایدئولوژی یا منظری خاص بر آن اثر داشته باشد، موقعیت های اجتماعی بر آن اثر می گذارد و به آن معنا می دهد. لایه های مختلف زندگی روزمره، عرصه های معنادار آن و عملكردهای ویژه ی افراد در هریك از این عرصه ها، نمودها و بازنمایی های خاصی از پوشش را به همراه خواهد داشت؛ بر همین مبنا در این پژوهش سعی شده است تا حد امكان عرصه ها و فضاهای مختلفی از زندگی روزمره مقوله بندی شود كه در آن پوشش، اشكال و تنوعات خاصی به خود می گیرد.
این اشكال و تنوعات بطور مشخص بر اساس دو مفهوم اجتماعی دیده شده است. موقعیت های اجتماعی متفاوت و مناسبات مختلف اجتماعی، نمودهای پوشش را معنادار می كنند. در ادامه ی این مبحث مدل نظری ارائه شده است.
تكنیك جمع آوری اطلاعات در پژوهش حاضر پرسش نامه است. این پرسش نامه از دو بخش كلی سؤالات زمینه ای و بخش سنجش ابعاد پوشش و حجاب تشكیل شده است. در بخش سؤالات زمینه ای، سؤالاتی از قبیل سن، تحصیلات، قومیت، درآمد و وضع فعالیت مطرح گردیده است.
در بخش سؤالات پوشش و حجاب ابعاد مختلفی مد نظر قرار گرفته است: خصوصیات پوشش و حجاب پاسخگویان، پوشش و حجاب در فضاهای اجتماعی، نگرش به پوشش و حجاب، زیبایی شناسی پوشش، برای سنجش مقیاس پوشش در زندگی روزمره و ابعاد اعتقاد به حجاب، نگرش به احكام حجاب، عمل به احكام حجاب و اخلاق حجاب برای سنجش مقیاس حجاب مورد استفاده قرار گرفته است.
در پژوهش حاضر برای آزمون پایایی و اعتبار و انتخاب بهترین گویه ها شیوه تحلیل گویه به كار رفته است. در این زمینه برای آزمون مربوط به تك بعدی بودن ابعاد از تحلیل عامل و برای آزمون پایایی نیز از روش آلفای كرونباخ استفاده شده است. از بین هشت بعد پوشش و حجاب كه در این پیمایش سنجیده شده برای پنج بعد زیبایی شناسی پوشش، اعتقاد به حجاب، نگرش به احكام حجاب، عمل به احكام حجاب و اخلاق حجاب مقیاس ساخته شده است. به علت محدودیت های روشی برای سایر ابعاد مقیاسی ساخته نشده است.
برای دست یابی به اهداف این طرح از روش نمونه گیری دو مرحله ای استفاده شده است. در این روش، ابتدا واحدهای نمونه مرحله ی اول كه به اختصار PSU نامیده می شود و معمولاً متشكل از مجموعه ای به هم پیوسته از واحدهای نمونه گیری مرحله ی دوم یا همان واحد تحلیل است، به صورت احتمالی انتخاب می شود و در مرحله دوم نیز در هر یك از واحدهای نمونه ی مرحله ی اول (PSUها)، واحدهای مرحله ی دوم (واحد تحلیل) یا همان زنان واجد شرایط با احتمال معین انتخاب می شوند.
در ذیل یافته هایی از پژوهش نشان داده می شود كه بیشترین فراوانی را داشته است:
ویژگی های فردی پاسخگویان:
۵۲.۳ درصد از زنان پاسخگو در كل كشور در فاصله سنی ۱۵ تا ۳۴ سال قرار دارند.
۶۴/۶درصد متأهل هستند.
۸۵.۶ درصد تعداد دارای فرزند هستند.
در حدود یك چهارم پاسخگویان؛ یعنی ۲۵/۷ درصد دیپلم دارند یا دوره ی پیش دانشگاهی را نیز گذرانده اند.
نزدیك به نیمی از مادران پاسخگویان؛ یعنی ۴۰/۶ درصد بی سواد هستند.
۴۰.۶ از پدران پاسخگویان بی سواد هستند.
۳۲/۶درصد در خانواده های چهار نفره زندگی می كردند.
نزدیك به دو سوم از پاسخگویان؛ یعنی ۶۴/۷ درصد خانه دار هستند.
هزینه ی ماهانه ی خانواده ی نزدیك به نیمی از زنان؛ یعنی ۴۶.۲ درصد بین ۸۰۱ هزار تومان تا یك میلیون و ۵۰۰ هزار تومان در ماه است.
۴۹/۷ درصد از زنان پاسخگو در كل كشور به قومیت فارس تعلق دارند.
۹۰/۴ درصد از زنان پاسخگو دارای مذهب شیعه دوازده امامی هستند.
۷۴/۸ درصد مرجع تقلید دارند.
بیشتر از نیمی از پاسخگویان؛ یعنی ۵۱/۱ درصد عضو شبكه های اجتماعی (تلگرام، اینستاگرام، فیسبوك و...) هستند.
۶۶/۴ درصد از زنان پاسخگو در یك سال قبل مورد اذیت و مزاحمت مردان قرار نگرفته اند.
آزار و اذیت مردان برای ۱/۹۰ درصد از پاسخ گویانی كه در یك سال قبل این اتفاق برایشان افتاده، بیشتر در معابر عمومی؛ یعنی كوچه خیابان رخ داده است.
خصوصیات پوشش و حجاب جمعیت نمونه:
۸۸/۹ درصد از زنان پاسخگو گفته اند اساساً به حجاب اعتقاد دارند.
۲۰/۸ درصد از پاسخگویان پوشاندن اعضای بدن در مقابل نامحرم را تعریف حجاب دانسته اند.
۴۱/۶ درصد زنان به تدریج در سال های بعد از سن تكلیف حجاب گذاشته اند.
۱۷/۸ درصد از پاسخگویان در چند سال اخیر در خانواده شان جشن تكلیف گرفته اند.
۴۷/۵ درصد از پاسخگویان گفته اند چون حجاب واجب است در بیرون از خانه حجاب دارند.
۴۰/۵ درصد از زنان پاسخگو ترجیح می دهند اگر دختری داشته باشند، از سن تكلیف حجاب را رعایت كند.
۷۲/۳ درصد از پاسخگویان گفته اند اگر حجاب آزاد باشد با حجاب از خانه بیرون می آیند.
۵۳ درصد از پاسخگویان بیرون از خانه بیشتر از چادر استفاده می نمایند و ۴۰/۲ درصد از پاسخگویان در بیشتر مواقع مانتو می پوشند.
۷۹/۷ درصد مادران زنان پاسخ گو چادری و ۱۲/۹ درصد مانتویی هستند.
دختران بزرگ ۴۷/۹ درصد از زنان پاسخگو بیرون از خانه غالباً چادر و ۴۵ درصد مانتو می پوشند.
دختران كوچك ۴۸.۱ درصد از زنان پاسخگو چادر و ۴۳.۸ درصد مانتو را بعنوان پوشش بیرون از خانه برای خود برگزیده اند.
۴۸/۹ درصد از زنان پاسخگو اگر دختر داشتند ترجیح می دادند بیرون از خانه چادر و ۴۵.۴ درصد مانتو بپوشند.
۵۶/۴ درصد از همسران زنان پاسخگو می خواهند آنها چادری و ۲۸.۷ درصد مانتویی باشند.
۴۸ درصد از پاسخگویان در بیشتر مواقع چادری و ۳۹.۸ درصد مانتویی هستند. ۱۲.۲ درصد نیز برحسب موقعیت های خاص گاهی چادر و گاهی مانتو می پوشند.
در حدود پنج سال قبل هم ۵۰.۵ درصد پاسخگویان بیشتر مواقع كه بیرون می رفتند چادری و ۳۷.۶ درصد مانتویی بوده اند. ۱۱.۹درصد نیز برحسب موقعیت های خاص گاهی چادر و گاهی مانتو می پوشیده اند.
استفاده از چادر مشكی و روسری یا شال با ۸۲ درصد و استفاده از چادر مشكی و مقنعه با ۴/۶۹ درصد بیشترین فراوانی را در بین پاسخگویان چادری به خود اختصاص می دهد.
۸۱.۹ درصد از زنان پاسخگو زیر چادر از مانتو با روسری یا مقنعه استفاده می نمایند.
۷۸.۴ درصد از پاسخگویان چادری زیر چادر مانتوی سایز می پوشند.
به لحاظ قد مانتو، پوشیدن مانتوهای تا زیر زانو با ۷۱.۸ درصد در زیر چادر عمومیت بیشتری دارد.
۳.۳۰ درصد بلوز و دامن و ۱/۲۱ درصد بلوز و شلوار زیر چادر استفاده می نمایند.
۱/۹۱ درصد از زنان پاسخگوی چادری زیر چادر مانتوهایی با رنگ تیره و ۸۹.۹ درصد مانتوی مشكی رنگ می پوشند.
۸۹.۱ درصد از پاسخگویان مانتویی، مانتوی سایز می پوشند.
به لحاظ قد مانتو، پوشیدن مانتوهای تا زیر زانو با ۷۸ درصد عمومیت بیشتری دارد.
۶/۱۴ درصد بلوز و شلوار و ۱۱ درصد بلوز و دامن هم استفاده می نمایند.
۷/۹۰ درصد از پاسخگویان مانتویی، مانتوهایی با رنگ تیره و ۸/۸۴ درصد مانتوی مشكی استفاده می نمایند.
نگرش به پوشش و حجاب:
۲/۵۴ از پاسخگویان هنگام خرید لباس به كیفیت لباس اهمیت بیشتری می دهند.
۴۶.۶ درصد از زنان انواع چادرها و ۴۶.۳ درصد انواع تركیب های مانتو را زیباترین پوشش برای زنان در بیرون از خانه می دانند.
در مجموع ۴۶.۴ درصد از زنان پاسخگو مانتو و ۴۴ درصد چادر را راحت ترین پوشش برای زنان در بیرون از خانه عنوان كردند.
۴۷/۲ درصد گفته اند زنان باید در جامعه از انواع چادر و ۴/۳۹ درصد از انواع مانتو استفاده كنند.
۵۸/۲ درصد از زنان پاسخگو معتقدند حداقل پوشش برای با حجاب بودن انواع مانتو و ۲۴ درصد استفاده از چادر دانسته اند.
۴۴/۴ درصد گفته اند زنان نباید از تونیك و شلوار با شال برای پوشش استفاده كنند.
۷/۶ درصد مخالف استفاده از انواع چادر بعنوان پوشش هستند.
۶۰/۹ درصد از پاسخگویان معتقدند وضعیت پوشش و حجاب زنان در جامعه مناسب نمی باشد.
۵۰/۸ درصد از پاسخگویان كاملاً موافق و موافق این هستند كه جامعه طوری شده است كه زنان هر جور لباس بپوشند باز هم مردها به آنها نگاه می كنند.
نظر ۶۸/۶ درصد از پاسخگویان این است كه زنان باید حجاب داشته باشند.
۴۹/۳ درصد از پاسخگویان وجود گشت ارشاد را لازم دانسته اند.
هنگام سفر به كشورهای خارجی ۷۵/۳ درصد گفته اند فرقی نمی كند و باید در همه جا حجاب داشت.
۷۳/۶ درصد از پاسخگویان گفته اند كه در مهمانی ها به هنگام احوال پرسی با دوستان و آشنایان مرد دست نمی دهند.
پوشش و حجاب در فضاهای اجتماعی:
۳۷/۵ درصد از زنان عموماً هنگامی كه در منزل با همسرشان هستند، تاپ و شلوارك می پوشند.
۳۱.۵ درصد از زنان عموماً در حضور همسر و فرزندان خود در خانه بلوز و شلوار می پوشند.
۲۹/۱ درصد از زنان عموماً در منزل به همراه پدر و مادر خود یا همسرشان بلوز و شلوار می پوشند.
۶۱/۲ درصد از زنان پاسخگو هنگامی كه درب منزل را برای یك غریبه مانند مأمور آب و برق و... باز می كنند از انواع چادر و ۲/۲۶ درصد از انواع مانتو برای پوشش خود بهره می برند.
۵۶.۹ درصد از زنان پاسخگو هنگام خریدهای كوچكی كه در چندقدمی خانه و در كوچه ی محل سكونت خود انجام می دهند، از چادر استفاده می نمایند و ۳۳/۳ درصد یكی از اشكال مانتو را می پوشند.
۵۶ درصد با چادر و ۳۵/۴ درصد نیز با پوشیدن مانتو به خرید از سوپر سر خیابان یا خرید از میادین میوه و تره بار می روند.
۶۰.۸ درصد از پاسخگویان هنگام مهمانی رفتن به منزل اقوام و آشنایان مذهبی خود چادر و ۳۳/۱ درصد مانتو می پوشند.
۵۴.۱ درصد از زنان پاسخگو با چادر و ۳۷/۸ درصد با مانتو به منزل اقوام و آشنایان غیر مذهبی یا كمتر مذهبی خود می روند.
هنگام رفتن به مسجد و زیارت اماكن مذهبی ۸۱ درصد از زنان پاسخگو چادر و ۱۵/۴ درصد مانتو می پوشند.
۴۶.۷ درصد از زنان پاسخگو هنگام رفتن به عروسی چادر و ۴۲/۳ درصد مانتو می پوشند.
۴۴.۴ درصد از زنان پاسخگو با چادر و ۴۳/۹ درصد با مانتو به مسافرت های تفریحی می روند.
۵۷ درصد از زنان پاسخگو با چادر و۳۸/۶ درصد با مانتو به اداره، مدرسه، دانشگاه یا سایر اماكن دولتی می روند.
۵۲.۵ درصد از زنان پاسخگو هنگام رفتن به مراكز خرید و اماكن تفریحی مثل پارك و سینما از چادر و ۳۹/۹ درصد از مانتو استفاده می نمایند.
به گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی، این پژوهش در پایگاه معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی به آدرس(http: //pajohe.ir/articles/categories/chekideh_tarh/۱۶۸۶/) قابل دسترسی است.
منبع: مطب نما
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب