گزارش میدانی ایسنا از وضعیت پایان نامه نویسی در خیابان انقلاب
چند می گیری رساله بنویسی؟!
به گزارش مطب نما حد فاصل میدان انقلاب تا خیابان دانشگاه را كه قدم بزنید محال است صدای « خانم/ آقا! رساله می خواهی؟!» را نشنوید یا روی تیر برق ها، پشت ایستگاه اتوبوس و روی دیوار اثری از تراكت های مزین به عبارت « مشاوره آخر نامه» نبینید. نوشتن رساله احیانا به مشاوره و راهنمایی نیاز دارد اما آن چه كه اغلب موسسه های خیابان انقلاب بعنوان ˮمشاوره آخر نامهˮ در تراكت های تبلیغاتی خود آورده اند اسم رمزی است برای این كه صفر تا صد نوشتن رساله را برعهده بگیرند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، با یكی از همین مؤسسات به اصطلاح علمی پژوهشی كه اتفاقاً شماره ثبت شركت را هم روی كارت درج كرده اند تماس می گیرم تا قیمت صفر تا صد نوشتن رساله در رشته های علوم پایه را بپرسم. می گویم مبحث رساله معلوم نیست و می گویند ریاضی كاربردی حدود سه میلیون تومان، علوم كامپیوتر بین دو میلیون و پانصد تا دو میلیون و هشتصد هزار تومان و گرایش های رشته فیزیك بین دو تا سه میلیون تومان؛ هر چه مبحث سخت تر باشد قیمت بیشتر خواهد بود. می پرسم چطور تضمین می كنید كه در جلسه دفاع لو نرود كه رساله را شخصی دیگر نوشته است؟ می گویند: «پایان نامه را فصل به فصل تحویل می دهیم و تا استاد فصلی را تأیید نكند سراغ فصل بعد نمی رویم. مبحث انتخابی را هم با نرم افزار پیشینه پژوهش چك می نماییم تا از تكراری نبودنش خیالتان راحت شود.»
به سراغ رشته های مهندسی می روم و از میان ۱۵ كارتی كه طی ۱۰ دقیقه پیاده روی در خیابان انقلاب گرفته ام شماره یكی از همین دفاتر را می گیرم. می پرسم «پایان نامه مهندسی مكانیك گرایش ساخت و تولید حدوداً چقدر در می آید؟» می گوید: اگر مبحث نداری و رساله ات كار عملی نیاز ندارد بین سه تا سه میلیون و پانصد حساب كن. می پرسم: «كار عملی رساله را چطور انجام می دهید؟» خانم مسئول می گوید: «اگر رشته ات معماری یا عمران باشد و نیاز به ساخت ماكت داشته باشید برایتان انجام می دهیم ولی هزینه اش بیشتر است؛ مثلاً برای رشته معماری با ساخت ماكت سه میلیون تومان هزینه دارد. اسم دانشگاهت را هم باید بدانم كه من بتوانم پروپوزال را از سایت دانشگاه بردارم. برای مهندسی عمران رشته ها خیلی مهم می باشد اگر كار آزمایشگاهی و داده نداشته باشد دو تا دو و نیم میلیون اما اگر كارهای آزمایشگاهی پیچیده داشته باشد امكان دارد قبول نكنیم.» از پاسخ خانم منشی برمی آید كه نوشتن رساله مهندسی برق گرایش كنترل هم كمی ارزان تر از رساله ساخت و تولید است؛ دو میلیون و هفتصد هزار تومان تا سه میلیون تومان.
رشته های علوم انسانی قیمت كمتری دارند مخصوصاً اگر بخواهید كار رساله فقط كیفی باشد و آمار و ارقام واردش نشود. مثلاً مطالعات فرهنگی یك میلیون و پانصد است تازه اگر پروپوزال را هم خودتان بنویسید سیصد هزار تومان تخفیف می دهند. یكی دیگر از كارشناسان این موسسه ها می گوید: «اگر موضوعی برای رساله روابط بین الملل ات نداری به صرفه است كه انتخاب مبحث را هم به ما بسپاری. من خودم دكترای علوم سیاسی دارم و ۱۰ سال است رساله مطالعات منطقه ای می نویسم اگر موضوعی كه انتخاب می كنی خیلی حاد باشد فوقش می گویم این مورد قابل انجام نیست دیگر؛ ولی به صورت كلی اگر مبحث با خودت باشد سیصد هزار تومان هزینه پروپوزال است و یك میلیون و سیصد هزار تومان هم رساله. در صورتیكه مبحث را خودم انتخاب كنم سیصد هزار تومان برای پروپوزال می گیرم و یك میلیون و صد هزار تومان هم رساله.»
او در پاسخ به سوال من درباره وجود تضمینی به جهت اینكه لو نرود كه رساله را من ننوشتم می گوید: «خب مرحله به مرحله تحویل می دهیم دیگر. استاد سواد دارد امكان دارد به پروپوزال ایراد بگیرد شما پروپوزال را می آورید اصلاح می كنم. موبایل كه نمی فروشم. خود من رساله دكتری هم می نویسم كه قیمت آن هم ۷-۸ میلیون تومان است.» می پرسم هزینه را یك جا دریافت می كنید؟ و می شنوم: «نه، با یك پیش پرداخت شروع می نماییم و پس از تحویل برخی از فصل ها قسط دوم را پرداخت می كنی. آخر كار هم مبلغ نهایی دریافت می شود.» گویا رشته هایی مثل مدیریت قیمت بیشتری دارند. صفر تا صد بین دو تا دو میلیون و دویست هزار تومان چون به آمار و ارقام نیاز دارد و اصطلاحاً كمی است.
به یكی دیگر از مؤسسات عرضه خدمات مشاوره رساله كه شماره و آدرسش در اینترنت وجود دارد زنگ می زنم تا قیمت نوشتن رساله كارشناسی روانشناسی را بپرسم. می گوید: «قیمت به محققی كه می خواهی با او كار كنی بستگی دارد چون قیمت را محقق مشخص می كند.» می پرسم: این محققان مدرك تحصیلی شان چیست و آیا به موضوعی كه می خواهم درباره اش رساله بنویسم مربوط است یا نه؟ منشی این شركت می گوید: «اكثر محققان یا دانشجوی دكتری هستند یا فارغ التحصیل مقطع دكتری و در هر رشته ای هم كه باشید محقق مرتبط را معرفی می نماییم. شرایط كارمان هم به این شكل است كه می توانیم برایتان كنفرانس بگذاریم حتی پس از تكمیل كار هم می توانیم جلساتی توجیهی بگذاریم كه مشابه جلسات دفاع باشد.» می پرسم تضمینی وجود دارد كه استادها نفهمند این رساله را خودم ننوشتم؟ پاسخ می دهد: «در مؤسسه خیلی پیش آمده كه دانشجوها به دوستانشان می گویند كه رساله را خودشان ننوشتند بعد دوستانشان هم به استاد اطلاع می دهند و لو می روند. اگر خودتان چیزی نگویید اتفاقی نمی افتد. یك برنامه هم هست كه بیشتر دست دانشگاه ها یا سازمان های خاص است و متن رساله را كه در آن وارد كنید می گوید چند درصد متن تكراری می باشد ما تلاش می نماییم طوری كار نماییم كه كپی برداری نباشد.»
قیمت رساله رشته های هنری هم بستگی به نرم افزارهایی كه می خواهیم با آنها كار رساله صورت گیرد و كار عملی ای كه باید تحویل داده شود دارد. خانم منشی می گوید: «اگر بخواهی كار تحلیلی باشد و صفر تا صدش را هم خودمان انجام دهیم حدود دو میلیون و دویست تا سه میلیون خواهد بود.» و باز هم تاكید می كند كه قیمت به نرم افزاری كه می خواهم با آن كار كنم بستگی دارد.
در ادامه كسب اطلاعات از سازوكار این معضل اجتماعی به چند مؤسسه نوشتن رساله می روم، طی یك ساعتی كه در یكی از این موسسه ها وقت می گذرانم حدود ۱۰ دانشجو برای نوشتن رساله یا اصلاح آن رجوع می كنند و سر پژوهشگران بسیار شلوغ است. یكی از رجوع كنندگان كه مهندسی كامپیوتر می خواند برای اصلاح یكی از فصل های رساله كه استاد راهنمایش به آن ایراد گرفته آمده و دانشجوی دیگر از تأخیر تحویل رساله شكایت دارد. الف كه مدیر یكی از همین موسسه ها است می گوید: «این كه اغلب دانشجویان و استادان كار با نرم افزارها را بلد نیستند، یكی از دلایلی است كه دانشجویان نوشتن رساله را به ما می سپارند؛ اغلب استادها هم به علت همین آشنایی كم با نرم افزارها ایرادهایی كه می گیرند اغلب به فرم است و نه محتوا. اصلاً بعضی از استادها پای كار نرم افزاری كه به میان می آید دانشجو را به جاهایی كه می شناسند معرفی می كنند تا آنها كار نرم افزاری را انجام دهند.» یكی از دانشجویانی كه آن جا حضور دارد می گوید: «دقیقا همچنین است ایراد استاد من به پروپوزالم مربوط به مكان قرار گرفتن نقطه و ویرگول بود و اصلاً به محتوا توجهی نداشت. من مدیریت می خوانم؛ حتی استادم كار با نرم افزار spss(نرم افزاری كه برای تحلیل داده های آماری به كار می رود) را بلد نیست چه برسد به من. اگر در كنار آن بیست و چند واحد عمومی كه در دوره كارشناسی گنجانده شده كار با نرم افزارهای مختلف را هم آموزش می دادند خیلی خوب بود. »
یكی دیگر از رساله نویس ها می گوید برای هر رساله بسته به موضوعی كه دارد از یك تا چند ماه وقت گذاشته می شود.» می پرسم معمولاً چه رساله هایی دشوارتر است و آیا دانشگاه تأثیری در قیمت می گذارد؟ می گوید: «پایان نامه هایی كه كار تحلیلی داشته باشد سخت تر است ولی رساله هایی كه بخش عمده اش را كار با نرم افزار تشكیل می دهد ساده است. دانشگاه هم تأثیری روی قیمت ندارد چون در بعضی از واحدهای دانشگاه آزاد و پیام نور به همان اندازه كه در دانشگاه های سراسری در جلسه دفاع سخت گیری می شود حساسیت وجود دارد. این جا به همان اندازه كه از دانشگاه های سراسری دانشجو داریم از دانشگاه آزاد و پیام نور هم داریم.»
از او درباره منابعی كه از آنها برای نوشتن رساله استفاده می نماید می پرسم و وی پاسخ می دهد: «علاوه بر آخرین كتاب های چاپ شده در هر حوزه، از آخرین مقاله های بین المللی كه در هر موضوعی چاپ شده استفاده می كنم. این جا مترجم داریم و مترجمان این مقاله ها را ترجمه می كنند.»
"میم" كه فارغ التحصیل دكتری است و رساله می نویسد با اشاره به اینكه این پدیده مختص ایران نیست و او رساله دانشجویانی از كشورهای اروپایی مثل آلمان و انگلیس را هم نوشته می گوید: «اصلاً بحث رساله نوشتن فراتر از این هاست كه می بینید؛ در اغلب دانشگاه ها عملاً یك تیم وجود دارند كه خودشان دانشجوهایشان را به افرادی برای نوشتن رساله معرفی می كنند. ایراد را باید در ساختار آموزشی جستجو كنید. یك دانشجو با خود می گوید خب به جای اینكه سه چهار ماه از زمان خویش را برای نوشتن رساله ای بگذارم كه عموماً در انتهای كار هم توجهی به محتوای متن نمی گردد بهتر است وارد بازار كار شوم و نوشتن رساله را هم به فرد دیگری بسپارم.»
اما یكی از رساله نویس ها درباره تأثیر اسم دانشگاه در تفاوت قیمت می گوید: «قیمت نوشتن رساله برای دانشجویان دانشگاه های تهران و امیركبیر بالاتر از قیمت نوشتن رساله برای دانشجویان دانشگاه آزاد و پیام نور است چون استادان سخت گیرتر برخورد می كنند.»
او درباره زمانی كه برای نوشتن هر فصل رساله می گذارد می گوید: «فصل اول و دوم و سوم ساده است ولی فصل چهارم تقریباً یك هفته ای نوشته می شود.» از او درباره میزان دسترسی به سایر رساله ها بعنوان منبع می پرسم و می گوید: «دسترسی به سایر رساله ها كار سختی نیست و از این بابت محدودیتی وجود ندارد.»
از او درباره قانون جدیدی كه مقرر است بنا بر آن چنین موسساتی را پلمب كنند می پرسم و می گوید: «از این قانون ها در كشور زیاد تصویب شده مگر پلیس بازی توانست معضل های دیگر را حل كند كه بخواهد این را حل كند؟»
فضای مجازی امروزه هم بستر تبلیغات این مؤسسات است و هم محلی برای گلایه و بیان نظرات مردم درباره این معضل اجتماعی. یكی از كاربران نوشته فایل رساله اش را فقط به دانشگاه و سامانه ایرانداك عرضه كرده اما بعداً متوجه شده همان فایل در یكی دو سایت به فروش می رسد. یكی دیگر از كاربران نوشته با عنایت به بازار داغ خرید و فروش رساله و مقاله از دادن فایل رساله به صحافی هم می ترسد. اگر مقرر است عزم جدی ای برای مقابله با فروش علم وجود داشته باشد احتمالاً باید ارتباط هایی كه امكان دارد از داخل دانشگاه برای ادامه این چرخه وجود داشته باشد بررسی شود.
فروش علم و جعل در نوشتن مقاله و رساله فقط مختص دانشجویان نیست. سال ۹۵ مجله نیچر ۵۸ مقاله نوشته شده توسط استادان و محققان ایرانی را رد كرد. معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم با اشاره به اینكه ۳۹۸ نفر در نگارش ۵۸ مقاله ی رد شده نقش داشتند اظهار داشت: تعداد كل نویسندگان این مقالات در وزارت علوم ۱۳۸ نفر، در وزارت بهداشت ۱۹۴ نفر و در دانشگاه آزاد ۶۶ نفر بوده اند. در ادامه معاون پژوهشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به اینكه پیشنهاداتی برای برخورد با افراد خاطی عرضه شده است، تصریح كرد: تنزیل مرتبه و تعلیق از فعالیت همچون مجازات هایی است كه برای این افراد در نظر گرفته شد. هر چند كه تخلفات علمی فقط در ایران رخ نداده و بنابر گفته معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم «بر اساس آمارهای جهانی كشور ژاپن با ۶ درصد، عربستان با ۱۳ درصد و آمریكا با ۵ درصد تخلفات علمی مواجه هستند» ولی احتمالاً در كمتر كشوری بتوان به سهولت ایران به جعل مقاله و رساله پرداخت تا حدی كه دامنه آن به مجله ای معتبر چون نیچر هم رسیده است.
برخی مسئولان این موسسه ها می گویند هر سال حدود ۵۰ تا ۶۰ دانشجو برای نوشتن رساله در مقاطع كارشناسی ارشد و دكتری به آنها رجوع می كنند. اگر فرض نماییم در همین تهران كه ده دقیقه قدم زدن در خیابان انقلاب سبب می شود با دست كم ۲۰ مؤسسه نوشتن رساله مواجه شوید ۷۰ دفتر مجازی و حقیقی این چنینی وجود داشته باشد و میانگین ۵۰ دانشجو هر سال برای نوشتن رساله به آنها رجوع كنند و هر رساله هم به صورت متوسط با دو میلیون تومان نوشته شود؛ گردش مالی سالانه این مؤسسات فقط در شهر تهران ۷ میلیارد تومان خواهد بود.
آماری از تعداد دانشجویانی كه هرساله به این مؤسسات رجوع می كنند در دست نیست اما یكی از كارمندان این شركت ها می گوید حدس میزنم فقط ۳۰ درصد دانشجویان خودشان رساله خویش را می نویسند. در گزارش مجله ساینس درباره فروش علم در ایران آمده: «در سال ۲۰۱۴، یك عضو فرهنگستان علوم ایران برآورد كرده بود كه هر ساله حدود پنج هزار رساله كه برابر با ۱۰ درصد رساله كارشناسی ارشد و دكترای عرضه شده در كشور است، از بازار خریداری می شوند.» اگر طبق گفته این عضو فرهنگستان علوم هم چنان ۱۰ درصد رساله های كارشناسی ارشد و دكتری از بازار خریداری شود، با عنایت به اینكه هر ساله بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار فارغ التحصیل كارشناسی ارشد و حدود ۲۰ هزار فارغ التحصیل دكتری داریم تعداد رساله های از بازار خریداری شده طی حدود ۴ سال از ۵۰۰۰ به ۷۷۰۰ رسیده است. این مؤسسات قیمت هر رساله دكتری را ۷ میلیون تومان و هر رساله را هم به صورت متوسط ۲ میلیون اعلام نموده اند با احتساب آمار ۲۰ هزار نفری سالانه فارغ التحصیلان دكتری در هر سال و حدود ۷۵۰ هزار نفر فارغ التحصیلان كارشناسی ارشد می توان گفت هر سال حدود ۲۰۰ نفر رساله دكتری خویش را از بازار می خرند و این یعنی حدود یك میلیارد و چهارصد میلیون تومان گردش مالی حساب فروشندگان رساله دكتری خواهد بود. هم چنین حدود ۷۵۰۰ رساله كارشناسی ارشد هم با قیمت میانگین دو میلیون تومان به فروش می رسد كه ۱۵ میلیارد تومان درآمد برای مؤسسات به همراه خواهد داشت.
تمهیدات فراوانی برای مقابله با خرید و فروش رساله اندیشیده شده؛ از طریق اندازی سامانه همانندجو برای كشف مشابهت های متون رساله های مختلف تا نسبت دادن عاملان این جریان به خارج از كشور و برنامه ریزی برای ورود وزارت كشور و قوه قضاییه به این مقوله و تعیین مجازات در كمیسیون قضائی مجلس در سال ۹۶ برای عاملان و پلمب مؤسسه اما آنچه كه هم اكنون وجود دارد نشان داده است كه در صورتیكه حتی عزم لازم برای برخوردهای سركوبگرانه هم وجود داشته باشد، یك طرف این ماجرا مؤسسه های مشاوره رساله هستند و طرف دیگر دانشگاه و دانشجو. برخوردهای قهری و سركوبگرانه با این مؤسسات صرفاً سبب جابه جایی محتوا به فرم های دیگر می شود و نه سبب حذف آن به صورت كلی؛ همانطور كه برخوردهای سركوبگرانه در دیگر معضل های اجتماعی عموماً راه به جایی نبرده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب