آخرین وضعیت بیماری سرطان و كنترل آن در جهان؛
سایر كشورها برای كنترل سرطان چه كرده اند؟
مطب نما: دستیار تخصصی رشته پزشكی اجتماعی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با ارائه گزارش جهانی سرطان در گردهمایی متخصصین حوزه سلامت عمومی با عنوان ˮتحولات جهانی حوزه سلامت عمومیˮ، اظهار داشت: ۵۰ درصد سرطان ها با كنترل عوامل خطرناك قابل پیشگیری می باشند.
به گزارش مطب نما به نقل از ایسنا، دكتر اكبر شفیعی - دستیار پزشكی اجتماعی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در نخستین گردهمایی متخصصین حوزه سلامت عمومی با ارائه گزارش جهانی سرطان و ارائه آخرین وضعیت این بیماری و كنترل آن در جهان، اظهار نمود: در این گزارش كه بیش از ۲۸۰ متخصص و پژوهشگر از سراسر جهان در تهیه آن شركت داشته اند، مبانی مختلفی در زمینه سرطان همچون پراكندگی سرطان در جهان، علت شناسی سرطان، زیست شناسی سرطان و پیشگیری و كنترل سرطان در جهان مورد بحث قرار گرفته است. یكی از خصوصیت های خوب این گزارش، عرضه تجربه كشورهای در حال توسعه در زمینه برنامه كنترل و درمان سرطان است كه بر مبنای آن دو كشور تركیه (به عنوان كشور همسایه) و مراكش (ازمنطقه خاورمیانه - شمال آفریقا) دارای پیشرفت های چشمگیری در دهه اخیر بودهاند.
وی با اشاره به نكات در رابطه با ایران در این گزارش، خاطرنشان كرد: در این گزارش ارجاعات متعددی به مطالعه كوهورت گلستان شده كه طی آن بروز بسیار بالای سرطان مری (بالای ۱۰۰ در ۱۰۰۰۰۰ در استان گلستان ایران) مطرح گردیده است.
وی با اشاره به اینكه مصرف تریاك یكی از مسایلی است كه سبب بروز عوارض بیشتر و نتایج بدتر در بیماران سرطانی می شود، اضافه كرد: با بررسی این گزارش می توان دریافت كه ایران هنوز در زمینه عرضه گزارش های بین المللی در زمینه بیماری ها بخصوص سرطان با كمبود مواجه می باشد و نیاز به انجام مطالعات اپیدمیولوژیك بیشتر برای تعیین نقشه سرطان در ایران است.
وی با اشاره به اینكه هنوز برنامه جامعی برای پیشگیری از سرطان در ایران تدوین نشده است، اظهار داشت: استفاده از متخصصان پزشكی اجتماعی در این زمینه می تواند كمك شایانی به سیستم بهداشتی-درمانی كشور و در نتیجه كاهش هزینه ها و بار بیماری در ایران محسوب شود.
تجربه سایر كشورها در حیطه سرطان
وی به یافته های این گزارش در سایر كشورها اشاره نمود و اظهار داشت: طی این گزارش به كنترل سرطان در آفریقا اشاره شده كه بر مبنای آن شاخص هایی همچون غلفت، فقر و رفتارهای ضعیف جستجوگر سلامت، سبب صدمه پذیری آفریقایی ها در برابر سرطان هم برای مردان و زنان و هم برای بزرگسالان وجوانان می گردد.
وی با اشاره به اینكه بر طبق این گزارش بیشترین سهم مرگ ناشی از سرطان، متعلق به آفریقاست، عنوان كرد: در سال ۲۰۱۰ تنها ۱۷ كشور آفریقایی برنامه عملیاتی برای كنترل سرطان داشتند. در واقع تا كنون هیچ كشور آفریقایی برنامه عملیاتی با منابع مالی مشخص نداشته كه این مساله مبین نبود اراده سیاسی در این قاره برای حل این مشكل است.
۳۳ درصد سرطان ها در آفریقا منتسب به عفونت هاست
وی با اشاره به برنامه ها و سفارش هایی برای كنترل سرطان در آفریقا، عنوان كرد: با عنایت به اینكه ۳۳ درصد سرطان ها در آفریقا منتسب به عفونت هاست، طراحی چارچوب و برنامه كنترل سرطان متناسب با بستر فرهنگی و اجتماعی، تولید آگاهی نسبت به سرطان و نحوه پیشگیری آن از طرق واكسیناسیون و یا تغییر سبك زندگی بعضی از راهكارهای پیشنهادی است. همینطور با عنایت به وابستگی بالای این كشورها به كمك های خیرین و علاقمندی آنها به برنامه های واكسیناسیون، این مسئله باید در اولویت قرار گیرد.
سرطان در اردن
به گفته وی، در این گزارش همینطور به تجربه كشور اردن در ارتباط با كنترل سرطان اشاره شده كه طی آن تدوین یك برنامه جامع ملی برای كنترل سرطان از سال ۲۰۰۸ مد نظر قرار گرفت و برنامه ای با مشاركت شركای داخلی و بین المللی تدوین شد. بر مبنای نتیجه این طرح مشخص شد كه كل زنجیره درمانی سرطان در این كشور موجود است ولی برای دسترسی به این امكانات، بی عدالتی هایی وجود دارد. همینطور خدمات تسكینی برای بیماران ناكافی است.
آغاز برنامه كنترل سرطان در آمریكای جنوبی از كشور پرو
این پزشك متخصص با اشاره به تجربه كنترل سرطان در كشور پرو، اظهار نمود: پرو كشور۳۰ میلیون نفری است كه حدود ۵.۱ درصد تولید ناخالص ملی خویش را صرف سلامت می كند و در همین راستا امید به زندگی در سال ۲۰۱۰ در این كشور به ۷۴ سال رسید.
وی با اشاره به اینكه در سال ۲۰۰۷ پرو برای نخستین بار برنامه كنترل سرطان را در آمریكای جنوبی آغاز كرد، اظهار داشت: تمركز بر سرطان های پستان، سرویكس، معده، ریه و پروستات بوده و همینطور تمهیداتی برای دسترسی گروه صدمه پذیر جامعه برای درمان در نظر گرفته شد. در سال ۲۰۱۱ بودجه ای (۱۰.۳میلیون دلار) بر اساس عملكرد و دستیابی به نتیجه مصوب شد كه این بودجه ملی به ۲۹.۸ میلیون دلار در سال ۲۰۱۲ افزایش یافت.
تجربیات مثبت تركیه در درمان سرطان
تركیه یكی دیگر از كشورهایی است كه در این رابطه تجربیات مثبتی داشته است، به قول دكتر شفیعی، طبق برنامه ملی كنترل سرطان در تركیه فعالیت ها در چهار حیطه ثبت سرطان، پیشگیری از سرطان، غربالگری و تشخیص زودرس و درمان سرطان و اقدامات تسكینی دنبال شده است.
این فارغ التحصیل رشته سلامت سالمندان از دانشگاه لیدن هلند با اشاره به اینكه بر طبق این طرح ۱۶ مركز ثبت فعال در ۱۵ شهر تركیه دایر و ۵۰ درصد جمعیت تحت پوشش قرار گرفت، اظهار داشت: چهار مركز از این ۱۶ مركز، مورد تایید IARC قرار گرفته و یكی از آنها در شهر ازمیر، به عنوان Hub برای آموزش در این زمینه شناخته شده است.
وی اضافه كرد: در حیطه پیشگیری برنامه هایی همچون برنامه كنترل الكل، تغذیه سالم، كنترل چاقی، ارتقای فعالیت بدنی، كاهش مصرف نمك، برنامه كنترل آزبستوز، برنامه ترسیم نقشه رادون و برنامه كنترل دخانیات اجرا شد. در این راستا، تركیه در اجرای راهبردهای MPOWER برای كنترل دخانیات رتبه اول را در دنیا كسب كرده است.
وی با اشاره به اینكه در حیطه غربالگری و تشخیص زودرس در هر شهر یك مركز تشخیص زودرس، غربالگری و آموزش بوجود آمده است، اضافه كرد: برنامه ها برای سرطان های پستان، سرویكس و كولوركتال به طور مجانی در حال انجام می باشد و استانداردهای این مراكز هم تدوین شد. برای مثال انجام غربالگری سرطان هر دوسال یكبار برای افراد بالای ۴۰ سال، انجام تست خون مخفی در كنار كولونوسكوپی برای سرطان كولوركتال و انجام غربالگری سرطان سرویكس در كنار HPV DNA testing توسط ۱۳۰ واحد سیار غربالگری، توانمند كردن پزشكان خانواده و غربالگری با استفاده از HPV تست، بعضی از این امكانات و اقدامات بوده است.
درمان مجانی سرطان در تركیه
شفیعی با اشاره به اینكه درمان سرطان در تركیه برای همه مجانی بوده و همه درمان های استاندارد در دسترس می باشد، عنوان كرد: مراكز درمانی بر مبنای برنامه راهبردی مالی ملی تا سال ۲۰۲۳ متناسب با بار بیماری و روندهای جمعیتی بوجود آمده و تولید بومی برخی داروهای شیمی درمانی و اوپیوپیدها هم شروع شده است.
وی افزود: تركیه همینطور برنامه دارد كه بیش از ۲۰۰ مركز خدمات تسكینی در خلال پنج سال آینده برپایه خدمات پزشك خانواده و خدمات منزل دایر كند.
كنترل سرطان در مراكش
شفیعی با اشاره به تجربه مراكش در كنترل سرطان، خاطرنشان كرد: در سال ۲۰۰۵ توسط یك بنیاد خیریه با همكاری وزارت بهداشت ۱۵ مطالعه جهت تحلیل همه جانبه سرطان در مراكش انجام شد كه برپایه آن برنامه كنترل سرطان (۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹) تدوین و در سال ۲۰۱۰ تصویب گردید. در این برنامه كه دارای ۷۸ شاخص است، در زمینه پیشگیری، كمپین های آگاهی رسانی عمومی تشكیل شده و برنامه مدارس و محل های كسب و كار بدون دخانیات و برنامه واكسیناسیون ضد HPV از سال ۲۰۱۴ شروع شد.
به گفته وی، تعدادی از پیشرفت های انجام شده در مراكش به این شرح است؛ رساندن تعداد مراكز آنكولوژی از دو به ۹ مركز، تعدادhouse of life از یك به ۹ مركز (برای سكونت راحت بیماران و همراهان شان در خلال مدت درمان)، افزایش تعداد آنكولوژیست ها از ۵۰ به ۱۵۰ و درمان ۲۳۰۰۰بیمار در مقابل۱۱۵۰۰ قبلی.
كنترل سرطان در كانادا
این متخصص رشته پزشكی اجتماعی با اشاره به كانادا بعنوان كشوری كه در زمینه كنترل سرطان پیشرفت های خوبی داشته، خاطرنشان كرد: در سال ۲۰۰۶ دولت فدرال مركز Canadian Partnership Against Cancer را تاسیس كرد كه نهاد غیردولتی بوده و توسط دولت فدرال تامین مالی می گردد. این مركز موظف به اجرای راهبردهای ملی كنترل سرطان بود. مهم ترین چالش ها مربوط به وجود شاخص هایی برای نشان دادن پیشرفت برنامه بود كه برای سال های زیادی مقایسه بین ایالت ها با استفاده از شاخص هایی مثل بروز، مرگ و میر و میزان كمتری با استفاده از شیوع و بقا (Survival) انجام می شد ولی در ائتلاف كنترل سرطان موافقت شد كه شاخص های بهتری جهت مقایسه كارایی درمان طراحی شود و در نهایت بیشتر ایالت ها قادر به تولید داده های مربوط به شاخص های در رابطه با كل زنجیره كنترل سرطان (وضعیت عوامل خطر، غربالگری، موفقیت درمان و...) شدند.
تصویب دو برنامه موفق كنترل سرطان در فرانسه
این متخصص در ادامه با اشاره به اینكه كشور فرانسه هم دو برنامه موفق كنترل سرطان تصویب كرده است، اضافه كرد: در این برنامه ها مصوب شده تا عرضه خدمات جامع و هماهنگ برای مدیریت سرطان بر مبنای نیاز بیمار و شواهد موجود دیده شود. در این برنامه ها عرضه خدمات بر پایه نیاز بیمار (patient-centered) و عرضه خدمات "شخصی شده" مورد تاكید بود. برنامه خدمات شخصی شده به هر فرد، نقشه راهی برای مدیریت سرطان ارائه می كند كه برای اجرای آن لازم است كل طیف خدمات به صورت یك زنجیره عرضه شود.
به گفته وی، در خدمات شخصی شده، بحث درمان بر پایه پروفایلینگ مولكولی تومور مطرح بود و در خلال چهار سال اخیر بیوبانك بیماران تشكیل شده است. انتظار می رود كه دانش ژنومیك و تكنولوژی های موجود، رسیدن بهprecision medicine را محقق سازد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب